Kıbrıs Türk Federe Devleti Kurucu Meclisinin  4 Mayıs , 1976 tarihli birleşiminde kabul olunan “1976 Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası”, Anayasanın 94’üncü maddesi gereğince Kıbrıs Türk Federe Devleti Başkanı tarafından Resmî Gazetede yayımlanmak suretiyle ilân olunur.

SAYI  16/1976

KIBRIS TÜRK SOSYAL SİGORTALAR YASASI

(12/1979, 9/1981, 43/1982, 26/1985, 36/1988, 14/1990, 20/1991,

45/1998, 22/2001,32/2002,9/2003,18/2003, 56/2003, 12/2005, 8/2006, 62/2006, 29/2007 16/2008; 42/2008, 79/2009; 2/2010 ve 2/2012 sayılı Yasalar ile değiştirilmiş ve birleştirilmiş şekliyle)

Kıbrıs Türk Federe Devleti Kurucu Meclisi aşağıdaki Yasayı yapar:

Bu Yasa “1976 Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası”  olarak  isimlendirilir.

Bölüm I

GENEL KURALLAR

Tefsir

2,26/1985

2,9/1981

Bu Yasada metin başka türlü gerektirmedikçe:

“Asgari Ücret”  Asgari Ücretler Yasası uyarınca, normal düz bir işçi için saptanan asgari ücreti anlatır.

“Bakanlar Kurulu”, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunu anlatır.

“Bakanlık”, bu Yasayı uygulamakla  görevlendirilen  Bakanlığı ve bu Bakanlığın bu Yasayı uygulamakla ilgili kuruluşlarını anlatır.

“Fon”, Sosyal Sigortalar Fonunu anlatır.

“Meclis”, Sosyal Sigortalar İdare Meclisini anlatır.

“Kıbrıs Cumhuriyeti”, 1960 Tesis anlaşmaları ve Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası uyarınca  kurulmuş Kıbrıs  Cumhuriyetini ve  idaresini anlatır.

“Lira” Türk Lirasını anlatır.

İş kazalarıyla meslek hastalıkları, hastalık, işsizlik, analık, malûllük, yaşlılık, evlenme, ölüm hallerinde bu Yasada yazılı şartlarla  Sosyal Sigorta yardımları sağlanır.

Kapsam

3,9/1981

Aşağıda yazılı kişiler bu Yasaya göre sigortalı olurlar:

Kamu görevleri kadrolarında hizmete alınma şart tasarruflarına dayanarak çalıştırılanlar (Atama veya seçilme suretiyle siyasal görevlerde bulunanlar dahil),

bir hizmet veya çıraklık akdine dayanarak çalıştırılanlar (Tarım, Orman ve hayvancılık kesimi dahil),

kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar (Tarım, orman ve hayvancılık kesimi dahil),

Bu Yasanın uygulanmasında:

İşverenin ücretsiz çalışan ve 4. maddenin (3). fıkrasına tabi nitelikte bir işveren veya kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan bir kişi gibi sigortalı olmak istemeyen eşi, anası, babası, veya 18 yaşından büyük çocukları;

ev hizmetlerinde çalışanlardan 4. maddenin (3). fıkrasına tabi  nitelikte kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan bir kişi gibi sigortalı olmak istemeyenler;

Askerlik mükellefiyetlerini yerine getirmekte olanlar,

ceza ve ıslâh evlerine ait işyerlerinde yaptırılan işten dolayı herhangi bir ücret ödenmeden çalıştırılan mahkûmlar

sağlık kuruluşlarında işe alıştırılmakta olan hasta veya malûller,

14 yaşını doldurmamış olanlar ;

            Bu maddenin (1) ve (2). fıkralarında belirtilen ve anılan nitelikte bir kişi gibi sigortalı olmak isteyenler bu Yasanın  uygulanmasında 4.maddenin (3). fıkrasında yazılı kişilerden sayılırlar.

Bu Yasanın uygulanmasında 4. maddenin (l) ve (2). fıkralarında belirtilen sigortalıları çalıştıran kamu veya özel, yerli veya yabancı, gerçek veya tüzel kişilere “işveren” denir.

İşveren adına hareket eden ve işin ve işyerinin yönetiminde işveren  yetkilerini haiz surette görev alan kimselere “işveren vekili” denir.

Bu.Yasada geçen “işveren” deyimi “işveren vekilini” de kapsar ve “işverenin malî olmayan yükümlerinden dolayı işveren vekili de sorumludur.

Bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde  işverenden iş alan  ve kendi adına sigortalı çalıştıran üçüncü kişiye “aracı” denir.

Sigortalılar  üçüncü  bir kişinin  aracılığı ile işe girmiş ve  bununla sözleşme yapmış olsalar dahi, bu Yasanın işverene yüklediği mükellefiyetlerden dolayı, aracı olan üçüncü kişi ile birlikte asıl işveren de sorumludur.

Bu Yasanın uygulanmasında 4. maddede belirtilen sigortalıların işlerini yaptıkları yerler “işyeri”dir.

İşin niteliği ve yürütümü bakımından işyerine bağlı bulunan  yerlerle dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler ve araçlar da “işyeri”nden sayılır.

4. maddenin (1). fıkrasında belirtilen sigortalıların “işyeri”, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içinde veya bu sınırlar dışında görevlendirildikleri her yerdir.

Sigortalılığın  Başlangıcı ve Sigortalı olma Zorunluluğu

5,9/1981

3,26/1985

2/2012

Bu Yasanın 4’üncü maddesinin (1)’inci ve (2)’nci fıkralarında belirtilenler, göreve ve işe alınmalarıyla; (3)’üncü ve (4)’üncü fıkralarında belirtilenler  de  herhangi bir işte çalışmaya başlamalarıyla, kendiliğinden “sigortalı” olurlar. Bu suretle sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.

1 Haziran 1977 tarihinden önce veya sonra kendi nam ve hesabına bağımsız veya işveren olarak, bu Yasanın 4’üncü maddesinin (3)’üncü veya (4)’üncü fıkraları kapsamında sigortalı olmasını gerektiren bir işte çalışmakta olduğu halde, bu durumu müfettiş raporları ile daha önceden saptanmamış veya gerekli tescil işlemlerini yaptırmamış veya bu Yasa uyarınca aleyhine yasal kovuşturma işlemi yapılmamış 50 ve daha yukarı yaştaki kişiler sigortalı olmak için başvurdukları takdirde, daha önce sigortalı olup olmadıklarına ve bu madde kurallarına bakılmaksızın, başvurdukları tarihten en çok 3 yıl geriye dönük sigortalı olabilirler.

Hizmet akitlerine veya toplu sözleşmelere, sosyal sigorta yardım ve yükümlülüklerini azaltmak veya başkasına devretmek yolunda kurallar konulamaz.

Bu Yasa kapsamına giren sigortalılar; ayrıca kendi yasa veya kurallarına göre işleyen ve bu Yasada belirtilen veya belirtilmeyen yardım veya benzeri hak ve yükümlülükler sağlayan diğer kamu veya kamusal nitelikte kurum, kuruluş ve statülere  de tabidirler. Bu kurum, kuruluş ve statülerle ilişkileri, kendilerine özgü yasa veya kurallara göre yürütülür. Bu Yasa kapsamına alınmış olmak, anılan kurum, kuruluş ve statü uygulamaları dışında kalmaya veya bırakılmaya hak vermez.”

İşveren tarafından geçici görevle başka ülkelere gönderilen sigortalıların bu Yasada yazılı hak ve yükümleri bu görevi yaptıkları sürece de devam eder.

İşveren, sigortalı çalıştırmaya başladığı; bağımsız çalışanlarla çiftçiler de, bağımsız çalışmaya başladıkları ve bu çalışmayı terk ettikleri veya değiştirdikleri tarihten itibaren en geç bir ay içinde, örneği  Bakanlıkça hazırlanacak bildirgeyi, Bakanlığın ilgili kuruluşuna vermekle veya taahhütlü olarak göndermekle yükümlüdürler.

Kendilerine, Bakanlıkça bildirgenin alındığını  gösteren bir belge verilir.

Bildirgenin Bakanlığa verilmemesi veya geç verilmesi bu Yasada belirtilen hak ve yükümleri kaldırmaz.

Sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.  Bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta  hak ve yükümlülükleri devam eder.

Sigortalıların bildirilmesi ve bildirilmeyen sigortalılar için yapılacak işlem

6, 9/1981

İşveren, çalıştırdığı sigortalıların  işe başlamaları ile işten ayrılmalarını,

Sigortalı çalıştırılmaya başlandığının süresi içinde  Bakanlığa bildirilmemesi halinde bildirgenin   sonradan verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Bakanlıkça  saptandığı tarihten önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı,  hastalık ve analık hallerinde ilgililerin sigorta yardımları Bakanlıkça sağlanır.

Sigortalı çalıştırılmaya başlandığı Bakanlığa bildirilmiş veya bu husus Bakanlıkça saptanmış olmakla beraber, yeniden işe alınan sigortalılardan, süresi içinde Bakanlığa bildirilmeyenler için de, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde gerekli sigorta yardımları Bakanlıkça sağlanır.

Ancak, yukarıdaki paragraflarda  belirtilen sigorta olayları için Bakanlıkça yapılan ve ileride yapılması gerekli  bulunan her türlü masrafların tutarı ile, gelir bağlanırsa bu gelirlerin 23. maddede sözü geçen tarifeye göre hesap edilecek sermaye değerleri tutarı, 28. maddede yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirilir.

Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlarla işverenler, işe başlamaları ile işten ayrılmalarını süresi içinde Bakanlığa bildirmemeleri halinde, iş kazasına uğradıkları veya meslek hastalığına tutuldukları takdirde, iş kazaları ile meslek  hastalıkları  sigortaları için  öngörülen  yardımlardan  faydalanamazlar.

Ancak,  bildirimin yapıldığı  tarihten önceki iş kazası veya meslek hastalığı için bildirimin yapıldığı tarihten itibaren  34. maddedeki sağlık yardımları ile 38. madde kuralları şartlarına tabi olarak geçici iş göremezlik ödeneklerinden faydalanırlar.

Primlere esas tutulacak günler

7,9/1981

2/2012

Yasa ve toplu sözleşmelere göre normal aylık çalışma s aatini dolduran ve buna göre prim ödeyen sigortalı için bu süre prim günü bakımından otuz gün olarak kabul edilir.

Ayrıca Fondan;

olarak ödenen günler malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için prim günü olarak hesaplanır.

1 Şubat 2012 tarihinden önce; İşsizlik sigortasından işsizlik ödeneği alınan tüm süreler, hastalık sigortasından, analık sigortasından ve iş kazaları ile meslek hastalığı sigortalarından geçici işgöremezlik ödeneği alınan tüm süreler uzun vadeli sigorta kolları bakımından prim günü olarak aynen kabul edilir.

Ancak yukarıda belirtilen sigortalılardan, işsizlik sigortasından işsizlik ödeneği alınan süreleri ile hastalık sigortasından geçici işgöremezlik ödeneği alınan süreleri bin seksener günden fazla olan sigortalılar için, 1 Şubat 2012 tarihinden sonra ortaya çıkacak işsizlik ödeneği ve hastalık, geçici işgöremezlik ödeneği süreleri uzun vadeli sigorta kolları bakımından dikkate alınmaz.

Bölüm II

İŞ KAZALARIYLE MESLEK HASTALIKLARI SİGORTASI

Bu Yasaya göre –

İş Kazası :

Sigortalının, işyerinde bulunduğu sırada veya yürütülmekte olan iş dolayısıyla ;

sigortalının işverenin emri ile başka bir yere gönderildiği sırada ;

kadın sigortalının emzikli çocuğuna süt  vermek için ayrılan zamanlarda ;

Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen ve  sigortalıyı hemen veya sonradan  bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır.

8, 9/1981

4,26/1985

Yasanın. 4.  maddesi kapsamındaki bir  sigortalının Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti  sınırları içinde işine giderken veya gelirken kazaya uğraması halinde, sigortalının belli bir yolda ve belli bir araçla gitmesi zorunda olup olmamasına bakılmaksızın o kaza bir  iş kazası  sayılır.

Sigortalının herhangi bir şekilde yaralanmasına neden olacak her türlü olay, türüne, yerine ve zamanına bakılmaksızın, bu Yasa amaçları açısından iş kazası sayılır.

Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı işin veya işyerinin niteliğine göre tekrarlanan bir nedenle veya işin yürütüm koşulları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.

sürekli iş göremezlik hallerinde gelir verilmesi;

Sigortalının ölümünde hak sahiplerine gelir bağlanması

tedavi süresince gerekli ilaç ve iyileştirme araçlarının sağlanması ,

şeklinde olur.

Bu sağlık yardımları sigortalının sağlığını koruma, çalışma gücünü yeniden kazandırma ve kendi ihtiyaçlarını görme yeteneğini artırma amacını  güder.

Sağlık yardımlarının süresi

9,9/1981

Sağlık yardımı, iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan sigortalıların sağlık durumunun gerektirdiği sürece devam eder.

Bu yardımlar, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığına tutulan sigortalının sağlık kuruluşunca tedaviye alındığı tarihten başlar.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik  geliri almakta olan veya bu geliri sermayeye çevrilerek kendilerine ödenmiş bulunanlardan, aynı iş kazası veya meslek hastalığı dolayısıyla yeniden tedavi edilmeleri  Bakanlığın uygun göreceği yetkili sağlık kuruluşlarının sağlık kurulu raporu ile gerekli gösterilenler de sağlık yardımlarından yararlandırılırlar.

İşverenin yükümü

5,26/1985

İşveren, iş kazasına uğrayan. sigortalıya, Bakanlıkça işe el konuncaya kadar, sağlık durumunun gerektirdiği sağlık yardımlârını yapmakla yükümlüdür.  Bu amaçla yapılan ve belgelere dayanan  masraflarla yol paraları Bakanlıkça işverene ödenir.

Yukarıda belirtilen yükümlerin yerine getirilmesindeki ihmal veya gecikmeden dolayı, sigortalının tedavi süresinin uzamasına, malûl kalmasına veya malûllük derecesinin artmasına sebep olan  işveren, gerek Bakanlığın gerekse sigortalının bu yüzden uğrayacağı her türlü zararı ödemekle yükümlüdür.

İş kazası veya meslek hastalığı dolayısıyla geçici iş göremezliğe uğrayan  sigortalıya her gün için  geçici iş göremezlik  ödeneği verilir.

Hekim tavsiyelerine uymazlık

10,9/1981

İş kazası veya meslek hastalığı dolayısıyla hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere uyulmaması yüzünden tedavi süresinin uzamasına, malûl kalmasına veya malûllük derecesinin artmasına sebep olan sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğinin veya sürekli iş göremezlik gelirinin kendisine yüklenebilecek kusurun raporda belirtilen oranındaki kısmı, Bakanlık tarafından düşürülebilir.  Şu kadar ki, bu düşürme % 50’yi geçemez.

Ancak hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere elde olmayan nedenlerle uyulmadığı hekim raporunda belirtildiği takdirde geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri kesilmez.

Bakanlığın yazılı bildirisine rağmen,  teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, tedavi için Bakanlığa başvuracağı  tarihe kadar sağlık yardımı yapılmayacağı gibi  geçici iş göremezlik  ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri de verilmez.

Meslek hastalığının saptanması

2, 20/1991

Meslek hastalığı halinde, bu Yasada öngörülen yardımlardan yararlanmak için, sigortalının çalıştığı işte meslek hastalığına tutulduğunun, Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak sağlık işlemleri ile ilgili Tüzükte belirtilen esaslar çerçevesinde hekim raporu ile saptanması  gereklidir.

Geçici iş göremezlik hali sonunda Bakanlığın sevk edeceği sağlık kuruluşunun sağlık kurulu tarafından verilecek raporlarda belirtilen arızalarına göre, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 10 azalmış bulunduğu  Bakanlıkça tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.

Sürekli iş göremezlik geliri, sigortalının mesleğinde kazanma gücünün tamamını veya bir kısmını yitirmiş bulunmasına göre hesaplanır.

Sürekli ve tam iş göremezlikte sigortalıya yıllık kazancının % 70’ine eşit bir gelir bağlanır.

Sürekli kısmî iş göremezlikte sigortalıya  bağlanacak gelir, tam iş göremezlik geliri olarak hesaplanacak miktarın iş göremezlik derecesi oranındaki tutarıdır.

Sürekli kısmî veya sürekli tam iş göremez durumundaki sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise, bu gelir % 50 artırılır.

Gelirin sermayeye çevrilmesi

3, 20/1991

Tam veya kısmî sürekli iş göremezlik geliri sigortalıya ömrü boyunca verilir.

Ancak iş kazası sonucu saptanan sürekli kısmi iş göremezlik derecesinin  %25’den az olması ve bunun üç yıl içinde değişmesinin Bakanlıkça mümkün görülmemesi hallerinde, sigortalının isteği üzerine bu gelirler sermayeye çevrilerek ödenir. Sermaye tutarı Dairece hazırlanıp Bakanlıkça onaylanacak tarifeye göre hesaplanır.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde aşağıdaki kurallar uygulanır:

Ölen sigortalının bu Yasanın 96. maddesi uyarınca tespit edilecek yıllık kazancının  % 70’inin :

Dul karısına % 50’si, gelir alan çocuğu bulunmayan dul  karısına üçte ikisi,

Herhangi bir yasaya tabi olarak çalışmayan veya herhangi bir yasa altında aylık veya gelir almayan çocuklardan:

Yukarıdaki (i) alt bendinde belirtilen ve sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan veya sonradan bu duruma düşenlerle, ana ve babaları arasında evlilik bağlantısı bulunmayan ya da sigortalı babanın ölümü tarihinde evlilik bağlantısı bulunmakla beraber anaları sonradan evlenenlerin her birine %50’si oranında yıllık gelir bağlanır.

18 yaşını doldurmuş olup öğrenci olmayan çocuklar ile öğrenci olup olmadığına bakılmaksızın evlenenlerin veya herhangi bir yasaya tabi olarak çalışanların veya herhangi bir yasa altında aylık veya gelir alanların bağlanan aylıkları kesilir. Malul çocukların evlenmeleri halinde ise bağlanan aylıkları kesilmez.

Kesilme nedenlerinin ortadan kalkması halinde, yukarıdaki (1)’inci fıkranın (c) bendine göre aylığı yeniden ödenmeye devam edilir.

Ancak  evliliğin ölüm nedeniyle son bulması halinde, eşinden de gelir almaya hak kazanan kişiye, sadece bu gelirlerden fazla olanı ödenir.

(a)    Dulluk geliri alan bir kişinin evlenmesi halinde geliri durdurulur.

(b)   Dulluk geliri alan iki dulun evlenmesi halinde geliri düşük olanın geliri kesilirken yüksek olan gelir verilmeye devam edilir.

(c)    Evliliğin ölüm haricinde son bulması halinde taraflara ilk eşlerinden elde ettikleri gelir hakları iade edilir.

(d)   Evliliğin taraflardan birinin ölümü ile son bulması halinde sonraki eşten de gelir almaya hak kazanan eşe gelirlerden fazla olanı ödenir.

2/2012 sayılı değişiklik yasasıyla yürürlükten kaldırıldı.

Sürekli iş göremezlik geliri bağlandıktan sonra sigortalı, her zaman, iş göremezlik derecesinde bir artma olduğunu veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç duruma girdiğini ileri sürerek gelirde değişiklik yapılmasını isteyebileceği gibi, Bakanlık da, sigortalıyı her zaman kontrol muayenesine tâbi tutabilir.

Gerek sigortalının başvurması üzerine, gerek Bakanlıkça uygun görülecek yetkili sağlık kuruluşlarında yaptırılan kontrol muayenesi sonunda sağlık kurulu raporuna göre sürekli iş göremezlik durumunda değişiklik olduğu tespit edilirse, sigortalının sürekli iş görmezlik geliri, rapor tarihinden sonraki ay başından başlanarak artırılır, eksiltilir veya kesilir.

Geliri sermayeye çevrilmiş sigortalılardan  sürekli iş göremezliği azalanlar için bu  değişme istenemez.  Ancak,  sürekli iş göremezliği artanlar bu değişmeden yararlanırlar.

Kabul edilir bir özrü olmadığı halde kontrol muayenesini Bakanlığın yazılı bildirisinde belirtilen tarihten sonraki ay başına kadar yaptırmayan sigortalının sürekli iş göremezlik  geliri, kontrol  muayenesi için belirtilen tarihten sonraki ay başından başlayarak kesilir.

Şu kadar ki, kontrol muayenesini Bakanlığın yazılı bildirisinde belirtilen tarihten başlayarak üç ay içinde yaptıran ve sürekli iş göremezlik halinin devam ettiği tespit edilen sigortalının yeni sürekli iş göremezlik derecesine göre hesaplanacak geliri ödemenin kesildiği tarihten başlanarak verilir.

Kontrol muayenesini Bakanlığın yazılı bildirisinde belirtilen tarihten üç ay geçtikten sonra yaptıran ve sürekli iş göremezlik halinin devam ettiği tespit edilen sigortalının yeni sürekli iş göremezlik derecesine göre hesaplanacak geliri, rapor tarihinden sonraki ay başından başlanarak ödenir.

İş kazası veya meslek hastalığı, işverenin kastı veya iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuat kurallarına aykırı hareketi veyahut suç sayılır bir eylemi sonucunda olmuşsa, Bakanlıkça sigortalıya veya hak sahibi kimselerine yapılan ve ileride  yapılması gerekli  bulunan her türlü giderlerin tutarı ile, gelir bağlanırsa bu gelirlerin 23. maddede sözü geçen tarifeye göre hesap edilecek sermaye değerleri toplamı, işverenden alınır.

İş kazası veya meslek hastalığı, üçüncü bir kişinin kasıt veya kusuru yüzünden olmuşsa, Bakanlıkça bütün sigorta yardımları yapılmakla beraber zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücu edilir.

İşverenin kastı veya  ihmali veya iş sağlığı ve  güvenliği ile ilgili mevzuata aykırı hareketi veya suç sayılan bir eylemi nedeniyle sürekli   veya geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalı bu Yasada kendisine  sağlanan  masraflara ilâveten işveren hakkında herhangi bir tazminat davası açma hakkına sahiptir.

İş kazasını bildirme

4, 20/1991

İşveren, iş kazasını, o yerdeki emniyet makamlarına derhal ve  Bakanlığa da en geç kazadan sonraki iki iş günü içinde yazı ile bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirme, örneği Bakanlıkça hazırlanan haber verme kâğıtları doldurulup verilerek yapılır.

İşverenin kasten veya ağır ihmali neticesi iş kazasının bu madde  gereğince Bakanlığa zamanında bildirilmemesinden veya haber verme kâğıdında yazılı bilginin eksik veya yanlış olmasından doğan ve ileride doğacak olan Bakanlık zararlarından işveren sorumludur

Bakanlıkça kabul edilir zorunlu nedenlere (force majeure) dayanmaksızın birinci paragrafta yazılı süre içinde Bakanlığa bildirilmeyen iş kazası dolayısıyla, bildirme tarihine kadar sigortalının geçici iş görmezlik ödenekleri ile diğer masrafları işveren tarafından karşılanır ve bu harcamalar Bakanlıkça, işverene ödenmez. Ancak Bakanlıkça kabul edilir zorunlu nedenlere (force majeure) dayanmaksızın birinci paragrafta yazılı süre içinde Bakanlığa bildirilmeyen iş kazası dolayısıyla, bildirme tarihine kadar sigortalının geçici iş göremezlik ödenekleri ile diğer masrafları işveren tarafından karşılanması gerektiği halde karşılanamazsa, bu harcamalar, Bakanlıkça sigortalıya ödenir ve daha sonra Bakanlık tarafından  yapılan bu iş kazası masraflarının tümü işin işverene rücu edilir.

Meslek hastalığını bildirme

12,9/1981

İşveren, bir  sigortalının meslek hastalığına tutulduğunu  öğrenirse veya durum kendisine bildirilirse bunu, örneği Bakanlıkça hâzırlanan haber verme  kâğıdı ile ve öğrendiği günden başlayarak iki iş günü  içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

Bu yükümü yerine getirmeyen veya haber verme kâğıdında belirtilen bilgiyi kasten eksik veya yanlış bildiren işveren hakkında 28. maddenin ikinci ve üçüncü paragraflarındaki kurallar uygulanır.

Haber verme kâğıdında bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için, gerekirse Bakanlıkça soruşturma yapılabilir.İş  verenin de hazır bulunacağı ve  gerekli belgeleri imzalayabileceği bu soruşturma sonunda, haber verme kâğıdında yazılı hususların gerçeğe uymadığı ve vakanın iş kazası  olmadığı anlaşılırsa Bakanlıkça bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan masraflar işverenden alınır.

İlgililer hakkında genel hükümlere göre ayrıca kovuşturma yapılır.

Meslek hastalığı ile ilgili bildirimler üzerine gerekli incelemeler Bakanlıkça  uygun görülecek sağlık kuruluşlarına yaptırılır.

Bildirme ve itiraz

13,9/1981

Bakanlık, sigortalıya veya diğer hak sahiplerine bağlanacak  gelirleri yapılan inceleme ve soruşturmalar sonunda ve gerekli belgelerin tamamlandığı tarihten  itibaren en geç iki ay içinde tespit  ederek ilgililere yazı ile bildirir.

İlgililer, bağlanan geliri bildiren yazıyı aldıkları günden başlamak üzere bir yıl içinde yetkili mahkemeye başvurarak Bakanlık kararına itirazda bulunabilirler.

Bu itiraz, kararın uygulanmasını geciktirmez.

İlgililer tarafından itiraz edilmemesi veya itirazın reddi hakkındaki mahkeme kararının  kesinleşmesiyle, Bakanlığın  kararı kesinleşmiş olur.

Bu kesinleşme 26. madde gereğince gelirde değişiklik yapılmasına engel olmaz.

Bölüm III

HASTALIK SİGORTASI

14, 9/1981

2,36/1988

gerekli hallerde muayene ve tedavi için ülkede başka bir  yere veya Bakanlıkça belirlenen yetkili sağlık kuruluşlarının  vereceği sağlık kurulunun raporuna göre uygun görülen en yakın bir ülkeye gönderilmesi.

Bu fıkra kuralları  sigortalının geçindirmekle yükümlü olduğu eşi ve çocukları ve ayrıca bu Yasaya  göre sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, yaşlılık  dul ve yetim aylığı almakta olanlar hakkında da  uygulanır.

Hastalık halinde sigortalıya yapılacak  sağlık yardımları, sigortalının :

(4)       Ayakta yapılan tedavilerinin ilaç bedellerinin %20’sinin

kendileri tarafından ödenmesi suretiyle karşılanması,

hallerini kapsar.

Çocuk düşürme ve zorunlu  çocuk aldırma bu Yasanın uygulanmasında, hastalık hali sayılır.

Bu madde gereğince yapılacak sağlık yardımları, sigortalının sağlığını koruma, çalışma gücünü yeniden kazandırma ve kendi ihtiyaçlarını görme kabiliyetini artırma amacını güder.

Hastalık hallerinde yapılacak sağlık yardımları sigortalının hekim raporunda iyileşip çalışabileceğinin belirtildiği tarihe kadar sürer.

Ancak, bu yardımlar sigortalının Bakanlıkça tedavi altına alındığı tarihten başlayarak altı ayı geçemez.

Şu kadar ki, tedaviye devam edilirse malullük halinin önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği Bakanlığın uygun göreceği yetkili sağlık kuruluşunun sağlık kurulu raporları ile anlaşılırsa, bu süre 18 aya kadar uzatılır.

Bakanlık, sigortalının iyileşmesine yarayacak, yahut iş göremezliğini az çok gidermesi için gerekli görülecek protez araç ve gereçlerini, yukarıda yazılı sağlık yardımları süreleri ile bağlı olmaksızın sağlamak, onarmak ve tespit edilen süre ve şartlarla yenilemekle yükümlüdür.

Eş ve çocuklara  sağlık yardımı yapılması

7,26/1985

Sigortalının  geçindirmekle yükümlü  olduğu eşi ve  çocukları, hastalıkları halinde, bu Yasanın 34. maddesinde belirtilen sağlık yardımlarından, 35. maddede yazılı süreleri aşmamak üzere, yararlanırlar. Ancak, ayakta yapılan tedavilerde verilen ilâç bedellerinin % 20’sini sigortalı öder.

Malul yaşlı,dul ve yetimlere sağlık yardımı yapılması

8,26/1985

Bu Yasaya göre, sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, yaşlılık, dul ve yetim aylığı almakta olanlarla bunların geçindirmekle yükümlü oldukları eş ve çocukları, hastalıkları halinde bu Yasanın 34. maddesinde belirtilen yardımlardan 35. maddede belirtilen sürelere bağlı kalmaksızın yararlanırlar.

Geçici iş göremezlik ödeneği

9,26/1985

Hastalık sebebiyle geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalılardan geçici iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az 90 gün Hastalık Sigortası primi ödemiş bulunanlara, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak ve 18 ayı geçmemek üzere, her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

Ancak, hastalık halinde  geçici iş göremezlik ödeneği verilebilmesi için, Bakanlıkça tayin ve tespit  olunan hekim veya sağlık kurullarından dinlenme raporu alınmış olması şarttır.

Hekim tavsiyelerine uymazlık

15,9/1981

Hekimce alınması istenen  tedbirlere uymayan sigortalılara, bu  tedbirleri  yerine  getirmedikleri  süre  için geçici iş  göremezlik  ödeneği verilmez.

Ancak, hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere elde olmayan nedenlerle uyulmadığı hekim  raporunda  belirtildiği takdirde  geçici iş göremezlik ödeneği  kesilmez.

Tedavinin sona erdiğine ve çalışabilir durumda olduğuna dair Bakanlıkça uygun görülen sağlık kuruluşlarından veya hekimlerden belge almaksızın eski işverenin işinde alıştırılan sigortalının aynı hastalığı sebebiyle yapılması gerekecek  tedavi masrafları işverenden, başka işte çalışan sigortalının aynı hastalığı sebebiyle  yapılan tedavi masrafları ise kendinden alınır. Bu  süreler için geçici iş göremezlik ödeneği verilmez, verilmiş olanlar da sigortalıdan  geri alınır.

Kastı veya suç   sayılır hareketi ile sigortalının, eşinin veya çocuğunun  hastalanmasına  sebep olan kişiye, bu Yasa gereğince Hastalık Sigortasından yapılan her türlü giderler  tazmin ettirilir.

Sigortalılık niteliğinin  yitirilmesi

16,9/1981

4. maddede  belirtilen  sigortalılık niteliğini yitirenlerden, bu niteliğini  yitirme tarihinden  önceki bir yıl içinde  en az 120 gün Hastalık Sigortası  primi ödemiş  olan sigortalı ile karısı veya geçindirmekle yükümlü olduğu kocası ve çocuklarının, bu niteliğin  yitirilişinden  başlamak  üzere altı ay içinde meydana  hastalık halinde 33. maddenin (1) ve (4) fıkralarında yazılı yardımlardan 35. maddede belirtilen süreler içinde yararlanırlar.

Ancak, bunlardan eş ve çocukların ayakta yapılan tedavilerinde verilen ilaç bedellerinin %20’sini sigortalı öder.

İş mevzuatına göre sağlık raporu alınması gerektiği halde böyle bir raporda dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece  elverişli  bulunmadığı  işte  çalıştırılan sigortalının bu işe girişinden  önce var olduğu tespit edilen veya bünyece elverişli bulunmadığı işte çalıştırılması  sonucu  meydana gelen hastalığı için Bakanlıkça yapılan hastalık  Sigortası masraflarının tümü işverene ödettirilir.

Ana ve babaya sağlık yardımı yapılması

10,26/1985

Bölüm IV

ANALIK SİGORTASI

Sigortalı  kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının analığı halinde aşağıda yazılı yardımlar sağlanır:

Gebelik muayenesinin yaptırılması ve gerekli sağlık yardımlarının sağlanması,

doğumda gerekli sağlık yardımlarının sağlanması,

emzirme yardım parası verilmesi,

sigortalı kadının doğumdan önce ve sonra işinden kaldığı geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilmesi,

analık hali sebebiyle gerekirse ülkede başka bir yere veya Bakanlıkça belirlenen. yetkili sağlık kuruluşlarının vereceği  sağlık kurulu raporuna göre uygun görülen en yakın bir ülkeye gönderilmesi.

Gebelik muayenesi ve gerekli görülecek  tedavi Bakanlıkça  önceden belli edilen hekim veya ebeler  tarafından yapılır. Sigortalı,  gebeliğin altıncı ayı sonuna kadar gebelik muayenesi yaptırmaz yahut hekim veya ebenin lüzum gösterdiği muayeneye ve tedavilere devam  ve  tedavi etmezse bu yüzden ileri gelecek. iş göremezlik  hallerinde  verilecek ödeneklerin    % 50’yi geçmemek üzere bir kısmı Bakanlıkça düşürülebilir.

Doğum yardımı, sigortalı kadının veya  sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının doğurması halinde, doğum sırasında ve doğumdan sonra gerekli sağlık yardımlarıyla ilâçların ve sağlık malzemesinin sağlanmasıdır.

Bu yardım, gebenin evvelce  seçtiği ebe veya Bakanlıkça  tayin ve tespit edilen ebelerden biri tarafından evde veya  sağlık tesislerinde yapılır.Gerekirse doğum sırasında yetkili bir uzman hekim bulundurulabileceği gibi, hekim veya ebenin lüzum göstereceği hallerde, doğum, sigortalı kadın veya sigortalı erkeğin sigortalı  olmayan karısı bir sağlık müessesesine yatırılmak suretiyle yaptırılır.

Bakanlıkça uygun görülen sağlık kurum ve kuruluşlarında doğum yapan sigortalı kadınla sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının,doğan çocukları için sağlık tesisinde kaldıkları müddetçe yapılmasına lüzum görülen sağlık yardımlarına ait masraflar kendilerinden istenmez.

45. ve 46. maddelerde gösterilen sağlık yardımlarının  Bakanlıkça doğrudan doğruya yapılmasına ve yaptırılmasına imkân görülmeyen yer veya hallerde yahut sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının anılan yardımları kendi arzu ve olanaklarıyla karşılama beyanları  üzerine, gebelik ve doğum  sağlık yardımı yerine, Bakanlıkça onanacak ve önceden. bildirilecek tarifeye göre maktu para yardımı yapılır. Birden fazla çocuk doğarsa, maktu doğum yardımı her çocuk sayısına göre bir kat daha artırılır.

Ancak:

Gebelik yardım parası alabilmek için, gebelik halinin  hekim veya ebeden alınacak bir belge ile ve doğumdan önce Bakanlığa bildirilmesi,

doğum yardım parası alabilmek için, doğumun üç ay içinde Bakanlığa bildirilmesi ve hekim veya ebeden alınacak doğum yahut onanmış nüfus kayıt şahadetnamesi ile belgelenmesi  şarttır.

Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması dolayısıyla sigortalı erkeğe, çocuğun ölü doğmaması ve yaşaması şartıyla, Bakanlıkça ödeme şart ve şekilleri de belirtilerek onanacak tarifeye göre her çocuk için bir emzirme yardımı yapılır.

Analık yardımlarından yararlanma şartları

17,9/1981

Emzirme  yardımları üç  analık sağlık veya maktu gebelik ve doğum para yardımlarından yararlanabilmek üzere :

Sigortalı kadın için, doğumdan öneki bir yıl içinde en az 90 gün Analık Sigortası primi ödenmiş olması,

Sigortalı erkek için, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün Analık Sigortası primi ödenmiş olması ve sigortalının doğum yapan kadınla doğumdan önce evlenmiş  bulunması şarttır.

Geçici iş Göremezlik Ödeneği

2/2012

Kendisi için doğumdan önceki  bir yıl içinde en az yüz yirmi gün analık sigortası primi ödenmiş bulunan sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede çalışmadığı, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre eklenerek belirlenen çalışmadığı her gün için geçici işgöremezlik ödeneği verilir.

Ayrıca sigortalı kadının isteği ve doktorun onayı ile doğuma iki hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde, doğum öncesi istirahat edilmeyip de çalışılan bu süreler, doğum sonrası istirahat süresine eklenir. Bu süreler için de sigortalı kadına geçici işgöremezlik ödeneği verilir.

Geçici iş görmezlik ödeneğinden yoksun

kalma

Bakanlıkça veya Bakanlığın gösterdiği hekim veya ebeler tarafından  sağlanacak olan doğum yardımlarından haklı ve  makul  sebep  olmaksızın yararlanmayı reddeden yahut anılan yardımların 47.madde kurallarına göre karşılanması hallerinde ilgili hekim veya ebenin  lüzum gösterdiği tedbirleri almaması yüzünden hastalandığı veya hastalığının arttığı Bakanlıkça belli edilecek bir mütehassıs hekim raporu ile tespit edilen sigortalı kadınlara geçici iş göremezlik ödeneğinin % 50’si verilmez.

Ancak hekimin veya ebenin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere elde olmayan nedenlerle uyulmadığı mütehassıs hekim raporunda belirtildiği takdirde geçici iş göremezlik ödeneği kesilmez.

Sigortalılık  niteliğinin yitirilmesi

18,9/1981

4. maddede belirtilen sigortalılık niteliğini yitirenler,  bu niteliğin yitirilişinden başlamak üzere 300 gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya karısı Analık Sigortası yardımından  yararlanacak  sigortalı erkek için, doğum tarihinden önceki 15 ay içinde en az 120 gün Analık Sigortası primi  ödenmiş olması  şartıyla, bu Yasada  yazılı emzirme yardımları ile analık , sağlık yardımlarından veya 47. maddede yazılı maktu para yardımından yararlanırlar.

Bölüm V

MALÛLLUK SİGORTASI

Malullük Sigortasından sağlanan yardım, malûllük aylığı bağlanmasıdır.

Çalışma gücünün en az üçte ikisini yitirdiği, Bakanlıkça uygun görülecek yetkili sağlık kuruluşlarının vereceği sağlık kurulu raporu ile tespit edilen sigortalı Malûllük Sigortası bakımından malûl sayılır.

Şu kadar ki , sigortalı olarak ilk defa çalışmaya  başladığı tarihte malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalığı  veya arızası bulunduğu , önceden veya sonradan, yeterli  belgelerle yukarıda  belirtilen şekilde tespit edilen sigortalı bu hastalığı veya arızası sebebiyle Malullük Sigortası yardımlarından yararlanamaz.

Ancak, bu gibi sigortalılara Malûllük Sigortasından evvelce ödenmiş bulunan aylıklar geri alınmaz.

19,9/1981

11,26/1985

2/2012

Malullük Aylığının Hesaplanması

12,26/1985

2/2012

Yukarıdaki 55’inci maddede öngörülen koşulları yerine getirmiş olan sigortalıların malullük aylığı, bu Yasanın  62B maddesi kuralları çerçevesinde hesaplanır.

Ancak bağlanacak malullük aylığının hesaplanmasına esas tutulacak aylık bağlama oranının saptanmasında:

(A)      En az beş bin dört yüz gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olanlara dokuz bin prim günü üzerinden, prim gün sayısı dokuz bin günden fazla olanlara ödemiş oldukları prim günü üzerinden;

(B)       En az beş bin dört yüz günlük prim ödeme koşulunu yerine getirememiş fakat en az üç bin altı yüz gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara yedi bin iki yüz prim günü üzerinden;

(C)       En az üç bin altı yüz günlük prim ödeme koşulunu yerine getirememiş fakat en az bin sekiz yüz gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara beş bin dört yüz prim günü üzerinden,

Başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda malul olduğu Sağlık Kurulu Raporu ile belgelenen sigortalıya bağlanan malullük aylığı miktarı %15 artırılır.

1 Şubat 2012

Tarihinden Önce Sigortalı Olanların

Bu Tarihten Önce Ödenmiş Primleri İçin Malullük Aylığı

Hesaplanması-na İlişkin Kurallar

IV Numaralı

Cetvel

VI Numaralı

Cetvel

2/2012

1 Şubat 2012 tarihinden önce sigortalı olan malullük aylığı bağlanmasına hak kazanmış sigortalıya  bağlanacak aylığın saptanmasında, 1 Şubat 2012 tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş son 7 takvim yılının prime esas kazançları esas alınır. Sigortalının her takvim yılındaki prime esas kazanç tutarı, aynı yılda uygulanan en yüksek yıllık prime esas kazanç tutarına oranlanır ve bu oranlardan en yüksek 3’ünün  ortalaması alınır. Bulunacak ortalama 750 ve aşağıdaki (2)’nci fıkraya uygun olarak saptanacak aylık bağlama oranları ile çarpılır. Çıkan sonuca, bu Yasaya ekli IV Numaralı Cetvelde gösterilen Gösterge Tablosundaki eşit veya en yakın büyük sayının ait olduğu  derece ve basamak, sigortalının alacağı aylığa  esas derece ve basamağı olur. Bu Yasaya ekli VI Numaralı Cetvelde derece ve basamağa karşılık gelen miktar  aylık olarak bağlanır.

En az 6 takvim yılı malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunan sigortalının aylığa esas derece ve basamağı da yukarıdaki şekilde saptanır. 6 takvim yılından az malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunan sigortalının aylığa esas derece ve basamağının saptanmasında ise prim ödediği takvim yılları saptanır.

Geriye dönük ödemelerde aylık hesaplanırken ödeme günündeki basamak ve/veya gelir karşılığı değeri dikkate alınmaksızın, ait olduğu tarihteki seçmiş olduğu basamak değeri ve/veya o tarihte aldığı ücret dikkate alınır.

Bu Yasanın 55’inci maddesinin (2)’nci fıkrasına göre malullük aylığı almaya hak kazanan sigortalının aylık bağlama oranı %70’dir.

Bu Yasanın 55’inci maddesine göre indirimli malullük  aylığı almaya hak kazanan sigortalının aylık bağlama oranı ise, yukarıdaki orandan beş bin dört yüz prim gününden eksik her tam üç yüz altmış prim günü  için % 2 indirim yapmak suretiyle saptanır.

Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan sonra  yazılı istekte bulunan ve malûllük aylığına hak kazanan sigortalının aylığının ödenmesine, .kendisinin yazılı isteğinden, malûl sayılmasına esas tutulan raporun tarihi, yazılı isteğini takip eden takvim ayından  sonraki  bir tarih ise bu raporun tarihinden sonraki aybaşından başlanır.

Çalışma  gücünün en az üçte ikisîni yitirmiş sayılan sigortalı  birinci fıkraya göre aylıkların ödenmesine başlanacağı tespit edilen tarihte Hastalık Sigortasından geçici iş göremezlik ödeneği almakta ise, malûllük aylığı, geçici iş göremezlik ödeneği verilme süresinin sona erdiği tarihten sonraki ay başından  başlar. Şu kadar ki, bağlanacak malûllük aylığı, sigortalının hastalık  sigortasından  almakta olduğu geçici iş göremezlik ödeneğinin aylık  tutarından fazla  ise, aradaki fark, birinci fıkraya göre tespit edilecek tarihten başlanarak verilir.

Malûllük aylığı bağlandıktan sonra, sigortalı, her zaman,  başka birinin sürekli bakımına muhtaç  duruma girdiğini  ileri sürerek malûllük aylığının artırılmasını isteyebilir.

Malûllük aylığı bağlanan sigortalıları  Bakanlık da her zaman kontrol muayenesine tâbi tutabilir.

Gerek Bakanlıkça yaptırılan kontrol muayenesinde, gerekse sigortalının isteği üzerine veya işe alıştırma sonunda yapılan muayenesinde yeniden tespit edilecek malûllük durumuna  göre, malûllük aylığı;

yeni malûllük durumuna esas tutulan rapor, yazılı isteğini takip eden takvim ayından sonraki bir tarihi taşımakta ise bu raporun tarihini,

Bakanlıkça kontrol muayenesine veya işe alıştırmaya tâbi tutulma halinde de yeni malûllük durumuna  esas tutulan  raporun tarihini takip eden ay başından başlanarak gerekirse artırılır, azaltılır veya

kesilir.

Kabul edilir bir özrü olmadığı halde kontrol muayenesini Bakanlığın yazılı bildirisinde belirtilen tarihten sonraki ay başına kadar yaptırmayan sigortalının malûllük aylığı, kontrol muayenesi için belirtilen tarihten sonraki ay başından  başlanarak kesilir.  Şu kadar ki kontrol muayenesini Bakanlığın yazılı bildirisinde belirtilen  tarihten başlayarak üç ay  içinde yaptıran ve  malûllük halinin devam  ettiği tespit edilen sigortalının malûllük aylığı, ödemenin kesildiği tarihten başlanarak verilir.

Kontrol muayenesini Bakanlığın yazılı bildirisinde belirtilen tarihten üç ay geçtikten sonra yaptıran ve malûllük halinin devam ettiği tespit edilen sigortalının malûllük aylığı, rapor tarihinden sonraki ay  başından başlanarak ödenir.

Aylığın

Kesilmesi

ve Yeniden

Bağlanması

2/2012

(1) Malullük aylığı almakta iken bu Yasaya göre sigortalı olması gereken bir işte çalışanların malullük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihten başlayarak kesilir.

(2) Yukarıdaki (1)’inci fıkrada belirtildiği şekilde malullük aylığı kesilenlerden çalışması sona erip, malullük aylığı verilmesi için yeniden yazılı istekte bulunanlara, malullük aylığı, kontrol muayenesine tabi tutulmak ve malullüğünün devam ettiği tespit edilmek koşuluyla, bu Yasanın 57’nci maddesi kurallarına göre yeniden bağlanır.

Bu durumdaki sigortalılar için bu Yasanın 56’ncı maddesi kuralları esas alınarak yeniden hesaplanacak olan malullük aylıkları, daha önce bağlanan malullük aylığından fazla ise hesaplanan yeni aylık üzerinden, az veya eşit ise daha önce bağlanan aylığı üzerinden ödeme yapılır.

Bölüm VI

YAŞLILIK SİGORTASI

Sağlanan

yardımlar

Sigortalıya, Yaşlılık Sigortasından sağlanan yardımlar şunlardır:

Yaşlılık aylığı bağlanması,

Sigortalılardan 55 yaşını doldurmuş ve malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına bağlı çalışmaların en az bin sekiz yüz gününü yeraltı madenlerinde veya solunum veya cilt yoluyla vücuda geçen gaz veya diğer zehirleyici maddelerle çalışan işyerlerinde geçirmiş bulunanlar, toplam yedi bin iki yüz gün malullük yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak koşuluyla yaşlılık aylığına hak kazanırlar.

Bu fıkra kuralları uyarınca hangi maddelerin solunum veya cilt yoluyla vücuda zararlı sayılacağı, Bakanlıkça hazırlanıp  Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir  tüzükle saptanır.

64/1993

51/1994

52/2000

69/2006

Bu Yasa kapsamında 1.2.2012 tarihi itibariyle 40 yaşını doldurmamış olan sigortalılar; 55 yaşını doldurmuş, en az dokuz bin gün malullük, yaşlılılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmaları ve işten durmuş olmaları koşulu ile bu Yasanın 62B maddesi kuralları çerçevesinde hesaplanacak indirimli erken yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanırlar.

Ancak, erken yaşlılık aylığı bağlanmasına  hak kazanan sigortalıya yaşlılık aylığı, erken yaşlılık aylığı dışında dokuz bin gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi üzerinden yaşlılık aylığı bağlanma hakkı olan yaştan önceki her yıl için %6 oranında indirim yapılarak bağlanır ve bu Yasanın 104’üncü madde koşulları dikkate alınmaz.

Erken yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra yeniden çalışmaya başlayanların almakta oldukları yaşlılık aylıkları, kesilmeksizin ödenmeye devam edilir. Bu şekilde hem yaşlılık aylığı alıp hem de çalışmaya devam edenler hakkında, bu Yasada yazılı iş kazaları ile meslek hastalığı, hastalık, analık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları hak ve yükümlülükleri devam eder.

Ancak, primlerin Devletçe karşılanacak olan hisse miktarını, bu Yasanın 4’üncü maddesinin (1)’inci ve (2)’nci fıkraları kapsamındaki sigortalılar için işverenlerin; (3)’üncü ve (4)’üncü fıkraları kapsamındaki sigortalılar için ise kendileri  öder.

Erken yaşlılık aylığı bağlanan sigortalılar hiçbir koşul altında yeniden maaş hesaplama işlemine tabi tutulamazlar. Ancak, yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılan sigortalıya, kendisinin ve işverenlerinin ödediği malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin toplamı, 65 yaşını doldurduktan sonra yazılı isteği üzerine bu Yasanın 65’inci maddesinin kuralına göre hesaplanarak verilir.

1 Şubat 2012 Tarihinden Önce Sigortalı

Olarak Çalışan-lara Uygula-nacak Yaşlılık

Aylığından Yararlanma Koşullarına

İlişkin Kurallar

2/2012

61.

A.

(1)

1 Şubat 2012 tarihinde:

Bu Yasa kurallarına göre yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olanlar, toplam en az dokuz bin gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olanlar ile 45 yaşını doldurmuş olanlar;

(A)  25 yıldan beri sigortalı bulunmak ve beş bin dört yüz günü 1.6.1977 tarihinden sonra  bu  Yasa altında olmak üzere en az dokuz bin gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş ve 50 yaşını doldurmuş veya ;

(B)  Kadın ise en az 20 yıldan beri sigortalı bulunmak ve üç bin günü 1.6.1977  tarihinden sonra bu Yasa altında olmak üzere en az yedi bin iki yüz gün, erkek ise en az 25 yıldan beri sigortalı bulunmak ve üç bin günü 1.6.1977 tarihinden sonra  bu Yasa altında olmak üzere  en az dokuz bin gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş; veya 1.6.1977 tarihinden sonra   bu Yasa altında en az beş bin dört yüz gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları  primi ödemiş  ve yaşlılık aylığı bağlanması isteğinde bulunduğu tarihten  önceki son 5 takvim yılında  en az altı yüz gün  malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş ve 55 yaşını doldurmuş veya ,

(C)  1.6.1977 tarihinden  sonra bu Yasa altında olmak üzere, sigortalılık süresi kadınlar için  12 yıldan ve erkekler için 15 yıldan fazla olanlar ve yıllık ortalama en az yüz elli gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi  ödemiş  ve yaşlılık aylığı bağlanması isteğinde bulunduğu tarihten  önceki son 5 takvim yılında  en az altı yüz gün  malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş ve 60 yaşını doldurmuş,

olmaları koşuluyla yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanırlar.

Bu Yasaya tabi  45 yaşını doldurmamış olan sigortalılardan;

(A)  44 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci fıkranın (A) bendindeki koşulları 51 yaşında, (B) bendindeki koşulları 56 yaşında veya  (C) bendindeki koşulları 60 yaşında,

(B)  43 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci fıkranın, (A) bendindeki koşulları 52 yaşında, (B) bendindeki koşulları 57 yaşında veya (C) bendindeki  koşulları 60 yaşında,

(C)  42 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci fıkranın, (A) bendindeki koşulları 53 yaşında, (B) bendindeki koşulları 58 yaşında veya (C) bendindeki  koşulları 60 yaşında,

(Ç) 41 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci       fıkranın, (A) bendindeki koşulları 54 yaşında, (B)       bendindeki koşulları 59 yaşında veya (C)       bendindeki  koşulları 60 yaşında,

(D) 40 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci       fıkranın, (A) bendindeki koşulları 55 yaşında, (B)       veya (C) bendlerindeki  koşullardan herhangi       birisini 60 yaşında,

(E) 39 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci       fıkranın, (A) bendindeki koşulları 56 yaşında, (B)       veya (C) bendlerindeki  koşullardan herhangi       birisini 60 yaşında,

(F) 38 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci       fıkranın, (A) bendindeki koşulları 57 yaşında, (B)       veya (C) bendlerindeki  koşullardan herhangi       birisini 60 yaşında,

(G) 37 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci       fıkranın, (A) bendindeki koşulları 58 yaşında, (B)       veya (C) bendlerindeki  koşullardan herhangi       birisini 60 yaşında,

(Ğ) 36 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci       fıkranın, (A) bendindeki koşulları 59 yaşında, (B)       veya (C) bendlerindeki  koşullardan herhangi       birisini 60 yaşında,

(H) 35 yaşını doldurmuş olanlar, yukarıdaki (1)’inci       fıkranın, (A), (B) veya (C) bendlerindeki        koşullardan herhangi birisini 60 yaşında,

yerine getirmeleri koşuluyla yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bu maddede belirtilen sigortalılar dışında kalan sigortalılar ise 61’inci madde çerçevesinde yaşlılık aylığı almaya hak kazanırlar.

Yaşlılık Aylığının Hesaplanması

15,26/1985,

9/2003

2/2012

Yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıların aylığı, ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan tutardır.

Her bir takvim yılı için prim yatırımı yapan tüm sigortalıların prim ödeme gün  sayıları ve prime esas kazançları dikkate alınarak o yıl için geçerli olacak genel aylık prime esas kazanç ortalaması bu Yasanın 118A maddesindeki yönteme göre hesaplanır.

Yaşlılık aylığı başvurusunda bulunan sigortalının, yaşlılık aylığı bağlanması isteğinde bulunduğu tarihten önceki malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş her takvim yılındaki aylık prime esas kazançları toplanıp on ikiye bölünmek suretiyle o takvim yılı için aylık prime esas kazanç ortalaması hesaplanır.

Sigortalının geçmiş her takvim yılındaki aylık  prime esas kazanç ortalaması o yıldaki genel aylık prime esas kazanç ortalamasına bölünerek yıllık oranı bulunur. Her takvim yılı için ayrı ayrı bulunacak bu oranlar toplanarak, hesaplamada dikkate alınan takvim yıllarına bölünmek suretiyle sigortalının ortalama oranı bulunur.

Sigortalının ilk takvim yılı ve yaşlılık aylığı başvurusunda bulunduğu son takvim yılı, sigortalının ortalama oranının hesaplanmasında dikkate alınmaz.

Bulunan bu ortalama oran yaşlılık aylığı başvurusundan önceki takvim yılındaki genel aylık prime esas kazanç ortalaması ile çarpılarak, sigortalının güncelleştirilmiş ortalama aylık kazancı hesaplanır.

Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak geçen toplam prim ödeme gün sayısının, ilk beş bin dört yüz günün her üç yüz altmış günü için %2,5 ve ondan sonraki her üç yüz altmış günü için de %2 olup, bu oranların toplanması suretiyle tesbit edilir. Bu hesaplamada, üç yüz altmış günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır.

Bu Yasanın 12’nci maddesinde belirtilen süreler, sigortalının aylık bağlama oranının saptanmasında dikkate alınır.

Hesaplanan yaşlılık aylığı, aylık bağlanması için yazılı başvurunun yapıldığı yılın Ocak ayı ile aylığın başlangıç tarihi arasında geçen her ay için aylıklara uygulanan artış oranı kadar artırılarak bağlanır.

1 Şubat 2012 Tarihinden Önce Sigortalı Olanların

Bu Tarihten Önce Ödenmiş Primleri İçin Yaşlılık Aylığı

Hesaplanmasına İlişkin Kurallar

IV Numaralı Cetvel

VI Numaralı  Cetvel

(1) Yaşlılık aylığı bağlanması ile ilgili öngörülen koşulları yerine ge­tirerek yaşlılık aylığına hak kazanan 1 Şubat 2012 tarihinden önce sigortalı olan  sigortalıya bağlanacak aylığın saptanmasında, sigortalının 1 Şubat 2012 tarihinden önceki malullük, yaşlılık ve ölüm sigortarları primi ödenmiş son 7 takvim yılının prime esas kazançları esas alınır. Sigortalının her takvim yılındaki prime esas kazanç tutarı, aynı yılda uygulanan en yüksek yıllık prime esas kazanç tutarına oranlanır ve bu oranlardan en yüksek 4’ünün ortalaması alınır. Bulunacak ortalama, 750 sayısı ve bu maddenin aşağıdaki  (2)’nci fıkrasına uygun olarak saptanacak aylık bağlama oranı ile çarpılır. Çıkan sonuca bu Yasaya ekli IV Numaralı Cetvelde yer alan Gösterge Tablosundaki eşit veya en yakın büyük  sayının ait olduğu derece ve basamak saptanır.

Bu Yasaya ekli VI Numaralı Cetveldeki derece ve basamağa karşılık gelen miktar aylık olarak bağlanır.

En az  6 takvim yılı malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunan sigortalının aylığa esas derece ve basamağı da yukarıdaki şekilde   saptanır.

6 takvim yılından az malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olan sigortalının aylığa esas derece ve basamağının saptanmasında ise, prim ödediği takvim yılları esas alınır.

Geriye dönük ödemelerde aylık hesaplanırken ödeme günündeki basamak ve/veya gelir karşılığı değeri dikkate alınmaksızın ait olduğu tarihteki seçmiş olduğu basamak değeri ve/veya o tarihte aldığı ücret dikkate alınır.

(2) Bu Yasanın 61A maddesinin (1)’inci fıkrasının (B) bendine  göre yaşlılık aylığı almaya hak kazanan sigortalının aylık bağlama oranı %70’tir.

Bu Yasanın 61A maddesinin (1)’inci fıkrasına göre yaşlılık aylığı almaya hak kazanan sigortalının aylık bağlama oranı, erkek için dokuz bin, kadın için ise yedi bin iki yüz prim gününden eksik  her tam üç yüz altmış prim günü için %2 indirim yapmak suretiyle saptanır.

(3) Derece ve basamağına uygun olarak sigortalıya verilecek yaşlılık aylığı miktarı, dokuz bin prim gününden sonra ödenen her tam üç yüz altmış prim günü için  %1 artırılır.

1 Şubat 2012

Tarihinden Önce ve Sonra  Sigortalı Olup Prim Yatırmış Olanların Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Aylığı Hesabına İlişkin Kurallar

1 Şubat 2012 tarihinden önce ve sonra bu Yasaya göre prim yatırmış olan sigortalıların malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı aşağıdaki (1)’inci ve (2)’nci fıkralara göre hesaplanan miktarların toplamından oluşur:

(1)  1 Şubat 2012 tarihinden önce bu Yasaya tabi çalışması olanların ödedikleri primlere karşılık elde edeceği malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı miktarı, 1 Şubat 2012 tarihi öncesindeki prim ödeme gün sayıları ile 1 Şubat 2012 tarihinden sonrasındaki prim ödeme gün sayıları toplamı üzerinden bu Yasanın ilgisine göre 56A, 62A veya 68A maddesi kuralları çerçevesinde pro-rata usulüne göre hesaplanır.

Bu fıkra amaçları bakımından 1 Şubat 2012 tarihinden önceki sigorta primleri için hesaplanacak, malullük ve yaşlılık sigortasından bağlanacak aylıklar ile ölüm sigortasından aylık alan tek kişi de olsa hak sahiplerine bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylığın miktarı, aylık prime esas kazanç alt sınırının %70’inden az ve üst sınırından fazla olamaz.

(2) 1 Şubat 2012 tarihinden sonra bu Yasaya tabi çalışması olanların ödedikleri primlerle elde edeceği malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı miktarı, 1 Şubat 2012 tarihi öncesindeki prim   ödeme gün   sayıları ile 1 Şubat 2012 tarihi sonrasındaki prim ödeme gün sayıları toplamı üzerinden bu Yasanın ilgisine göre 56’ncı, 62’nci veya 68’inci maddeleri kuralları çerçevesinde  pro-rata usulüne göre hesaplanır.

1 Şubat 2012 tarihinden sonra prim ödeme gün sayısı üç yıldan az ise, 1 Şubat 2012 tarihi sonrası ödenmiş prime esas kazançlar toplamının, prim yatırılmış toplam  prim ödeme gün sayısına bölümünün otuz ile çarpılması suretiyle sigortalının aylık prime esas kazanç ortalaması hesaplanır.

Bu Yasanın 62’nci maddesinde tanımlanan aylık bağlama oranı ile yukarıda hesaplanan aylık prime esas kazanç ortalamasının çarpımı sonucu bulunan miktara pro-rata uygulanarak bu fıkra çerçevesinde hesaplanacak aylığı bulunur.

Bu    fıkra amaçları bakımından, 1 Şubat 2012 tarinden sonraki sigorta primleri için hesaplanacak, malullük ve yaşlılık sigortasından bağlanacak aylıklar ile ölüm sigortasından aylık alan tek kişi de olsa haksahiplerine bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylığın miktarı, aylık prime esas kazanç alt sınırının %60’ından az olamaz.

(3) 1 Şubat 2012 tarihinden önce bu Yasaya göre yaşlılık aylığı bağlanmış; 1 Şubat 2012 tarihi öncesi ve sonrası çalışan sigortalıların işten ayrılarak, yazılı istekleri üzerine yeniden bağlanacak yaşlılık aylıkları, işten duruş tarihine kadar olan sigorta primlerinin  ödenmiş    olması koşuluyla bu Yasanın 62A maddesi kuralları uyarınca yeniden hesaplanır ve bu aylık, ödenmiş olan son aylıktan fazla ise, saptanan yeni aylık üzerinden ödenmeye devam olunur.

Ancak işten duruş tarihine kadar primi ödenmiş gün sayısı dokuz bin gün ve daha fazla olan sigortalılara, dokuz bin günden fazla ödenen her tam üç yüz altmış prim günü için almakta olduğu yaşlılık aylığı miktarı %1 artırılması suretiyle ayrıca bir hesaplama daha yapılır.

Yukarıdaki 1’inci paragrafa göre ve 2’nci paragrafa göre ayrı ayrı hesaplanan aylıklardan yüksek olanı başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren sigortalıya ödenir. Bu kural, 1 Şubat 2012 tarihinden önce haksahibi olan ve yaşlılık aylığı ayarlaması yapılmış olan sigortalılar hakkında uygulanmaz.

(4) Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir Tüzükle belirlenir.

Aylığın başlangıcı

24,9/1981

        Yaşlılık sigortası için gerekli yaşı doldurduktan sonra yazılı istekte bulunan ve yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya bu isteğinden sonraki ay başından başlanarak yaşlılık aylığı bağlanır.

Yukarıdaki fıkraya göre aylığının ödenmesine başlanacağı tespit edilen tarihte Hastalık Sigortasından geçici iş göremezlik ödeneği almakta olan sigortalının yaşlılık aylığı, geçici iş göremezlik ödeneği verilme süresinin sona erdiği tarihten sonraki ay başından başlar.

Şu kadar ki, bağlanacak yaşlılık aylığı sigortalının Hastalık Sigortasından almakta olduğu geçici iş göremezlik ödeneğinin aylık tutarından fazla ise, aradaki fark, yukarıdaki fıkralara göre tespit edilecek tarihten başlanarak verilir.

Aylığın sürekliliği

2, 29/2007

2/2010

Bu Yasaya göre, sigortalılıktan dolayı  bağlanan yaşlılık aylığını almakta iken, bu Yasaya tabi surette sigortalı olunan veya olunmayan veya diğer yasa ve kurallara tabi surette emeklilik hakkı kazandıran veya kazandırmayan bir işte çalışmaya başlayanların bu Yasaya göre bağlanan yaşlılık aylıkları, ancak yazılı feragatlerinin bulunması koşulu ile durdurulur ve ödenmeye devam edilmez.  Feragatleri nedeniyle yaşlılık aylığı durdurulan sigortalıların aylıkları, işten ayrılmaları ve yazılı talepleri halinde, işten ayrılmalarını takip eden günden itibaren yeniden hesaplanarak bağlanır.

Ancak sigortalıların feragatleri nedeniyle durdurulan süreye ait yaşlılık aylıkları hiçbir şekilde ödenmez.

Bu Yasaya göre bağlanan yaşlılık aylıkları ödenmeye devam edilenlerin, diğer yasa ve kurallara göre emeklilik hakkı kazandıran bir işte çalışmalarından doğan emeklilik durumları anılan diğer yasa ve kurallar itibarıyla düzenlenir.

Bu Yasaya göre feragatleri nedeniyle aylıkları durdurulan veya bağlanan yaşlılık aylıkları ödenmekte iken bu Yasaya tabi sigortalı olunan bir işte çalışanlar hakkında:

2/2010

2/2012

İşten ayrılarak, yazılı istekleri üzerine yeniden bağlanacak yaşlılık aylıkları, işten duruş tarihine kadar olan sigorta primlerinin ödenmiş olması koşulu ile bu Yasanın 62B maddesi kurallarına göre yeniden hesaplanır ve bu aylık, ödenmiş olan son aylıktan fazla ise, saptanan yeni aylık üzerinden ödenmeye devam olunur.

Bu Yasada yazılı iş kazaları ile meslek hastalıkları, hastalık, analık, malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları hak ve mükellefiyetleri devam eder.

Ancak yaşlılık aylığı almakta iken bu Yasanın 4’üncü maddesinin (1)’inci veya (2)’nci fıkraları kapsamında çalışanlar için malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları priminin 1/3 (üçte bir) oranındaki hisse miktarını sigortalı, 2/3 (üçte iki) oranındaki hisse miktarını işveren; (3)’üncü veya (4)’üncü fıkraları kapsamında çalışmakta olanlar için de malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin tümünü sigortalı öder.

Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılan ve malûllük  veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak  kazanmayan  sigortalıya, kendisinin, varsa işverenlerinin ödediği ve Devlet bütçesinden karşılanan Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primlerinin toplamı, 60 yaşını doldurduktan sonra yazılı isteği üzerine toptan ödeme şeklinde verilir.

Bölüm VII

ÖLÜM  SİGORTASI

Ölüm Sigortasından sağlanan yardımlar şunlardır:

Ölen sigortalının eşine, çocuklarına aylık bağlanması,

16,26/1985

2/2012

Ölen sigortalı ile geçindirmekle yükümlü olduğu eşi ve çocukları için cenaze masrafı karşılığı verilmesi;

26,9/1981

2/2012

Ölen sigortalının  eşine ve  çocuklarına toptan ödeme yapılması.

 4, 36/1988

2/2012

(A)      Malûllük veya  Yaşlılık  aylığı almakta iken veya yazılı olarak başvuruda bulunup malûllük veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazandığının saptanmasından önce veya sonra ölen; veya

(B)      En az 15  yıldan beri sigortalı bulunan ve bu süre içinde toplam en az beş bin dört yüz gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olan;

sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanır.

sigortalının hak sahiplerine bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylık, ölüm tarihindeki aylık prime esas kazanç alt sınırının %60’ı oranındadır.

Ölüm aylığının hesaplanması

18,26/1985

(2)  Hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylığının hesaplanmasında esas tutulacak aylık bağlama oranının saptanmasında:

(A)  En az beş bin dört yüz gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olanlara dokuz bin prim günü üzerinden, prim gün sayısı dokuz bin günden fazla olanlara da ödemiş oldukları prim gün süresi üzerinden,

(B)   En az beş bin dört yüz günlük prim ödeme koşulunu yerine getirememiş fakat en az üç bin altı yüz gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara yedi bin iki yüz prim günü üzerinden,

(C)   En az üç bin altı yüz günlük prim ödeme koşulunu yerine getirememiş fakat en az bin sekiz yüz gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara beş bin dört yüz prim günü üzerinden,

hesaplanan aylığı esas alınır.

(3) Bu Yasanın 67’nci maddesinin (3)’üncü fıkrası koşullarına göre, ölen sigortalının hak sahiplerine bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylık, ölüm tarihindeki aylık prime esas kazanç alt sınırının %60’ı oranındadır.

(4) Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda malul sayılarak aylık bağlanmış veya bağlanmasına hak kazanmış ise, ölümünden sonra haksahiplerine bağlanacak aylığın tesbitinde bu Yasanın 56’ncı maddesinin (2)’nci fıkrası uyarınca yapılan %15 artış dikkate alınmaz.

1 Şubat 2012 Tarihinden Önce Sigortalı Olanların bu Tarihten Önce

Ödenmiş Primleri İçin Ölüm Aylığı Hesaplanmasına İlişkin Kurallar IV Numaralı Cetvel

VI Numaralı Cetvel

1 Şubat 2012 tarihinden önce sigortalı olan sigortalının ölümü halinde, hak sahibi kimselerine bağlanacak aylığın saptanmasında:

(1)    Sigortalının almakta olduğu veya bağlanmasına hak kazanmış bulunduğu malullük veya yaşlılık aylığı,

(2)    Yaşlılık aylığı ödenen sigortalı için, ölüm tarihinde bu Yasanın 64’üncü maddesindeki esaslara göre saptanacak aylık,

(3)    Sigortalının 1 Şubat 2012 tarihinden önceki malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş son 7 takvim yılının prime esas kazançları esas alınır. Sigortalının her takvim yılındaki prime esas kazanç tutarı, aynı yılda uygulanan en yüksek yıllık prime esas kazanç tutarına oranlanır ve bu oranların en yüksek 4’ünün ortalaması alınır. Bulunacak ortalama; 750 ve sigortalının aylık bağlama oranı ile çarpılır. Çıkan sonucu, bu Yasaya ekli IV Numaralı Cetvelde yer alan  Gösterge Tablosundaki eşit veya en yakın büyük sayısının ait olduğu derece ve basamak sigortalının alacağı aylığa esas derece ve basamağı olur. Bu Yasaya ekli VI Numaralı Cetvelde derece ve basamağa karşılık gelen miktar  aylık olarak bağlanır.

En az  6 takvim yılı malullük, yaşlılık  ölüm sigortaları primi ödemiş bulunan sigortalının da aylığa esas derece ve basamağı yukarıdaki şekilde saptanır. 6 takvim yılından az malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olan sigortalının aylığa esas derece ve basamağının saptanmasında ise prim ödendiği takvim yılları esas alınır.

Geriye dönük ödemelerde aylık hesaplanırken ödeme günündeki basamak ve/veya gelir karşılığı değeri dikkate alınmaksızın ait olduğu tarihteki seçmiş olduğu basamak değeri ve/veya o tarihte aldığı ücret dikkate alınır.

(6) Ölüm tarihinde erkek sigortalının dokuz bin ve kadın sigortalının ise yedi bin iki yüz prim gününden fazla ödenmiş olan her tam üç yüz altmış prim günü için hak sahiplerine verilecek miktara esas olan aylık % 1 artırılarak saptanır.

Ölen sigortalının aylık bağlanmasına hak kazanan kimselerine aşağıdaki kuralara göre aylık bağlanır:

Ölen sigortalının bu Yasanın 68’inci maddesi kuralları  uyarınca tespit edilecek aylığının:

Dul karısına %50’si; aylık alan çocuğu bulunmayan dul karısına üçte ikisi,

Dul kadın kocasından en az 30 yaş daha küçük ise veya kocası ile yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra evlenmişse %25 oranında aylık bağlanır.

Ancak evlenme akdi ölüm tarihinden en az 10 yıl önce yapılmış veya çocukları olmuş ise bu indirim yapılmaz. Bu kurallar, 1 Şubat 2012 tarihinden önce bu Yasaya göre dulluk aylığı bağlanmış olup, halen almakta olan dul kadınlar hakkında uygulanmaz.

18 yaşını doldurmuş olup öğrenci olmayan çocuklar ile öğrenci olup olmadığına bakılmaksızın evlenenlerin veya herhangi bir yasaya tabi olarak çalışanların veya herhangi bir yasa altında aylık veya gelir alanların bağlanan aylıkları kesilir. Malul çocukların evlenmeleri halinde ise bağlanan aylıkları kesilmez.

Kesilme nedenlerinin ortadan kalkması halinde, yukarıdaki (1)’inci fıkranın (C) bendine göre aylığı yeniden ödenmeye devam edilir.

Ancak evliliğin ölüm nedeniyle son bulması halinde eşinden de aylık almaya hak kazanan kişiye, sadece bu aylıklardan fazla olanı ödenir.

Bu  madde altında dulluk aylığı alan kişiler hakkında aşağıdaki kurallar uygulanır:

(A)  Dulluk aylığı alan bir kişinin evlenmesi halinde aylığı durdurulur.

(B)   Dulluk aylığı alan iki dulun evlenmesi halinde aylığı düşük olanın aylığı kesilirken yüksek olan aylık verilmeye devam edilir.

(C)   Evliliğin ölüm haricinde son bulması halinde taraflara ilk eşlerinden elde ettikleri aylık hakları iade edilir.

(Ç) Evliliğin taraflardan birinin ölümü ile son bulması halinde sonraki eşten de hak kazanan eşe gelirlerden fazla olanı ödenir.

Sigortalının çocuklarına bu madde kurallarına göre aylık bağlanması veya bağlanan aylıkların kesilmesi veya aylıklarının verilmeye devam edilmesi  çocuğun herhangi bir Yasaya bağlı olarak  bir işte bir yıl içinde üç aydan fazla süreli çalışmamasına bağlıdır.

2/2012 sayılı Değişiklik Yasasıyla yürürlükten kaldırılmıştır.

Sigortalının ölümünde Ölüm Sigortasından hak sahibi kimselerine bağlanacak aylıklar, ölümle aylığa hak kazandıkları  tarihten sonraki ay basından başlar.

Malûllük veya yaşlılık aylığı almakta iken ölen sigortalının hak sahibi kimselerinin aylıkları, sigortalının hak  kazandığı aylıkların ait olduğu son ödeme devresinin sona erdiği tarihten başlar.

Toptan ödeme

2/2012

Bölüm VIII

EVLENME YARDIMLARI

Evlenme masraflarına maktu yardım ödeneği

6,20/1991

20,26/1985

Bu madde kapsamında yapılacak yardımlar,  analık sigortası kolundan karşılanır.

Bölüm IX

İŞSİZLİK SİGORTASI

Bu Yasanın 4. maddesinin (1) ve (2). fıkralarında belirtilen 16 ile 60 yaş arasındaki sigortalılara, bu bölümde belirtilen diğer vasıf ve şartları taşımak kaydıyla, işten ayrılmış olup çalışmaya muktedir ve iş almaya hazır bulunduğu halde uygun bir iş bulma imkânsızlığı sebebiyle kazancının muvakkaten  durduğu süre içinde,  işsizlik Sigortası ödeneği sağlanır.

Sigortalının İşsizlik Sigortası ödeneği talebinde bulunabilmesi için :

Son defa işinden ayrıldığı işverenden işten ayrılış sebebini gösteren yazılı bir belge veya bonservis almak suretiyle iş yerinin bulunduğu yerdeki Bakanlık iş ve İşçi Bulma Servisine şahsen müracaat ederek, çalışmaya muktedir ve iş almaya hazır bulunup kendisine uygun bir iş bulunması için gerekli kaydını yaptırarak bu durumunu ve takibini belirten bir belge alması şarttır.

Müracaat ettiği İş ve İşçi Bulma Servisi tarafından veya  kendi olanaklarıyla bir işe yerleştirilinceye kadar, Bakanlıkça saptanacak günlerde ve her halde haftada en az bir defa Sosyal Sigortalar Dairesi’nin ilgili Bölgesel Kuruluşunda hazır bulunarak işsizlik kaydını   yeniletmesi; bu hususta örneği ve düzenlenme usulü Bakanlıkça belli edilecek belgeleri imzalaması gerekmektedir.

İşsizlik ödeneğinin süresi

32,9/1981

2/2012

İşsiz kaldığı, yukarıdaki 75’inci madde uyarınca tespit edilen sigortalıya Bakanlığın İş ve İşçi Bulma Servisine müracaat ettiği tarihi takiben dördüncü iş gününden itibaren  ve anılan servis tarafından veya kendi olanaklarıyla uygun bir işe girinceye kadar işsizlik sigortası ödeneği verilir.

İşsizlik sigortası ödeneği verilme süreleri; toplam en az yedi yüz yirmi gün ile bin yedi yüz doksan dokuz gün işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsize yüz yirmi gün; toplam en az bin sekiz yüz gün ile beş bin üç yüz doksan dokuz gün işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsize yüz elli altı  gün ve toplam en az beş bin dört yüz günden fazla işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsize yüz seksen gündür.

İşsizlik ödeneğinin verilme süresi, sigortalının ilk işsizlik kaydını yaptırdığı tarihi takiben dördüncü iş gününden itibaren bir yıl içinde sürekli veya kesintili olmasına bakılmaksızın yüz seksen günü aşamaz.

Ancak sigortalının, yüz yirmi, yüz elli altı veya yüz seksen günlük bir sürenin  hitamından sonra, yeni bir yıllık süresinin başlaması nedeniyle işsizlik ödeneği için tekrar başvurması halinde, işsizlik ödeneği almaya başladığı  tarih ile yeniden işsiz kalarak başvurduğu tarih arasında yeniden yüz elli gün işsizlik sigortası primi ödemiş  olma koşulu aranır.

            Ancak bir yıllık süre sona erdiği halde,  sigortalının işsizliği devam ediyorsa, yüz yirmi, yüz elli altı veya yüz seksen günlük işsizlik ödeneği süresinin tamamlanıp tamamlanmadığına bakılmaksızın, sigortalının işsizlik ödeneği durdurulur ve İş ve İşçi Bulma Servisi kanalı ile yeniden işsizlik kaydı yaptırması istenir. Bu takdirde daha önceki yılda almış olduğu işsizlik ödeneğinin başladığı ilk tarih ile son defa işsiz kalarak başvurduğu tarih arasında ve en çok l2 takvim ayı geriye gidilerek, yeniden yüz elli günlük işsizlik sigortası primi ödemiş olma koşulu aranır.

İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşulları

33,9/1981

22,26/1985

2/2012

77. Sigortalının işsizlik ödeneğinden  yararlanabilmesi için, İş ve İşçi Bulma Servisine müracaatı suretiyle işsizlik kaydını yaptırdığı tarihten önce, yüz elli günü işsizlik kaydını yaptırdığı tarihten önceki on iki takvim ayı içinde olmak koşuluyla, toplam en az yedi yüz yirmi gün işsizlik sigortası primi ödenmiş olma koşulu aranır.

İlgili iş yasaları veya toplu sözleşmeler ya da hizmete alınma şart tasarrufları veya hizmet akitleri gereğince sigortalıya işveren tarafından işe son verme ihbar tazminatı ödenmesi gereken hallerde, bu Yasa gereğince  sağlanacak  işsizlik ödeneği,  sigortalının İş ve İşçi  Bulma Servisine ihbar süresi sonu itibarıyla işsiz kalacağını şahsen bildirmesi ve bu ihbar süresi içinde veya sonunda kendisine çalışabileceği uygun bir iş sağlanmaması kaydıyla, ihbar tazminatına tekabül eden sürenin bitiminden sonraki dördüncü iş gününden itibaren verilmeye başlanır. İhbar tazminatına müstahak olmadığı mahkeme ilânı ile veya  diğer kanıtlayıcı belgeler veya bilgilerle anlaşılan sigortalıya işsizlik ödeneği işten ayrıldığı ve ücret almadığı günden başlayarak dördüncü iş gününden itibaren verilir.

       Sigortalının iş kazalarıyla meslek  hastalıkları, hastalık, analık sigortalarından geçici iş göremezlik  ödeneği aldığı süreler ile hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta  geçirdiği süreler ya da askerlikte geçen  hizmet  süreleri, işsizlik ödeneğine hak kazanması için gerekli  on iki takvim aylık sürenin yüz elli günlük  prim ödeme gün  sayısı ile yedi yüz yirmi gün işsizlik sigortası primi ödeme şartının hesabında dikkate alınmaz.

İşini kendi isteği ile ve yasal nedeni olmaksızın terk etmesi halinde ;

Ahlâk ve iyi  niyet kurallarına  uymayan halleri  nedeniyle  işine son verildiğinin işverence verilecek belgede veya mahkeme kararında belirtilmiş olması halinde ;

Suç sayılan bir hareketi yüzünden yedi günden fazla mahkûmiyeti nedeniyle işsiz kalması halinde ;

İşsiz kaldığını İş ve işçi  Bulma Servisine  bildirmediği ve kaydını yaptırmadığı sürece ;

İş ve İşçi Bulma Servisince gönderildiği uygun işe gitmemesi veya işveren tarafından  teklif edilen uygun işi  kabul etmemesi yahut gönderildiği işe gitmediğini veya girmediğini servise bildirmemesi  veyahut anılan servis  tarafından  veya kendi olanaklarıyla bir işe yerleşmesi hallerinde ;

İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları, Hastalık ve Analık Sigortalarından geçici iş göremezlik  ödeneği aldığı veya  Malûllük, Yaşlılık  Sigortasından aylık bağlandığı sürece;

Hakikate uygun olmayan bilgi  vermesi veya hile  yapması  hallerinde ;

Herhangi bir sebeple askerlik görevinde bulunduğu sürece

Yedi günden fazla tutuklu bulunduğu sürece ;

Kanuni bir nedenle hizmet veya çıraklık akdinin veya hizmete alınma şart tasarrufunun askıda kalması   halinde ;

Uygun bir iş bulmak imkân ve  tekliflerinden kasten  veya ihmali sebebiyle faydalanmak istemediğinin tespit edilmesi halinde ;

İşsiz iken uygun iş imkânı olmayan diğer bir mahalde iş istediği sürece verilmez.

İssizlik ödeneğine hak kazanan sigortalılardan eski mesleklerine veya mesleklerine yakın bir işe yerleştirilmelerinin mümkün olmayacağı anlaşılanlar, yeni bir meslekte çalışabilmelerini sağlamak üzere Bakanlıkça yetiştirmeye tabi tutulabilirler.

Sigortalının yetiştirilmeye tabi  tutulması, işsizlik  ödeneğinden yararlanmasını engellemez.

İşsizlik ödeneğinin miktarı

24,26/1985

34,9/1981

Sigortalıya ödenecek işsizlik sigortası ödeneğinin günlük maktu miktarı , resmi aylık asgari ücretin yetmiş beşte biri kadar olur.

Sigortalının geçindirmekle yükümlü kimsesi varsa işsizlik ödeneği, geçindirmekle yükümlü olduğu her bir kişi için ve en çok üç kişiye kadar % 25 artırılarak ödenir.

Ancak, eşlerden her ikisinin  de  sigortalılıklarından dolayı aynı zamanda İşsizlik Sigortasından ödenek almaya hak kazanmaları halinde, kadın sigortalıya geçindirmekle yükümlü olduğu kişiler için artış verilmez.

Sigortalının hak ettiği İşsizlik Sigortası ödeneklerinin tediyesi, işsizlik kaydını yaptırdığı günü takip eden ilk Pazartesi gününden itibaren ikişer haftalık  dönemlerle ve ilk tediyesi üçüncü  haftanın ilk iş gününde yapılır.  Sigortalı ödenek alacağı  günler içinde işe girerse yalnız işe girişinden önceki günler için ödenek verilir.

İşsizlik sigortası uygulamaları

7, 20/1991

Bölüm X

PRİMLER

İş  Kazalarıyla Meslek Hastalıkları, Hastalık, Analık, Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm, İşsizlik Sigortalarının ve Evlenme halinin gerektirdiği her türlü yardım ve ödemelerle Bakanlığın bu Yasayı uygulamasının gerektirdiği her çeşit yönetim giderlerini karşılamak üzere, Bakanlıkça bu Yasa kurallarına göre prim alınır.

Prim oranları

2/2012

Bu Yasanın uygulanmasında :

Analık sigortası priminin 1/2 oranında hisse miktarı hastalık sigortasının (c) bendinde belirtilen şekilde hesaplanan prim tutarının bakiye 1/3 oranındaki miktarı ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasında sigortalı kazancının %4’ü Devlet bütçesinden karşılanır.

Ancak Bakanlar Kurulu yukarıdaki prim oranlarını, toplam prim oranlarının iki katını aşmamak koşuluyla, her sigorta kolu için Bakanlığın önerisi ile gerektiği oranda artırıp azaltabilir.

İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları prim oranının saptanması

9, 20/1991

İş Kazalarıyla  Meslek Hastalıkları  Sigortası primi,  yapılan  işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre saptanır.

Hangi iş kollarının hangi tehlike sınıfına girdiği, tehlike sınıflarına ait prim oranlarının saptanmasında uygulanacak usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak bir Tüzükle saptanır.

Lüzum görüldükçe prim tarifesinde gerekli değişiklikler yapılabilir.

Prim oranları, iş kazaları ve meslek hastalıklarından dolayı yapılması gerekecek her  türlü sigorta  yardımları ve idare  masrafları ile bağlanacak gelirlerin tesis sermayeleri toplamı göz önünde tutularak hesaplanır.

Tehlike sınıflarının belli edilmesi

10, 20/1991

35,9/1981

Yapılan işin 84’üncü maddede belirtilen Tüzüğe göre hangi tehlike sınıfına girdiği ve ödenecek İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları Sigortası primi oranı Bakanlıkça işverene yazı ile bildirilir.

Bakanlık, saptanmış bulunan tehlike sınıfını yaptıracağı incelemelere dayanarak veya işverenin isteği üzerine değiştirebilir.

Bakanlıkça yapılacak değişikliklere ilişkin kararın takvim yılından en az bir ay önce işverene ve işveren tarafından değişiklik isteğinin de takvim yılından en az iki ay önce Bakanlığa bildirmesi şarttır.

Böylece, karara bağlanacak değişiklikler yukarıdaki fıkrada yazılı karar veya istekten sonraki takvim yılı başında yürürlüğe girer.

İşveren tehlike sınıfı ve prim oranı hakkında, Bakanlıkça posta ile  gönderilecek veya elden verilecek yazılı bildiriyi aldıktan sonra on beş gün içinde Bakanlığa itirazda bulunabilir.

İtiraz, primlerin ödenmesini geciktirmez.

İşveren, tehlike sınıfına dokunabilecek her türlü değişiklikleri bir ay içinde Bakanlığa yazı ile bildirmekle yükümlüdür.

Bu bildirme üzerine Bakanlık, yaptıracağı incelemeler sonunda tehlike sınıfını değiştirebilir.

Tehlike sınıfına dokunabilecek. değişiklik bir ay içinde bildirilirse bu konuda Bakanlıkça verilecek karar, değişikliğin  meydana geldiği tarihten sonraki ay başından itibaren uygulanır.

Tehlike  sınıfına dokunabilecek  değişiklik  bir  ay  içinde bildirilmezse :

Tehlike sınıfı yükseliyorsa değişikliğin meydana geldiği,

Tehlike sınıfı alçalıyorsa, değişikliğin Bakanlıkça öğrenildiği, tarihler esas alınmak ve bu tarihlerden sonraki ay başından itibaren uygulanmak üzere Bakanlıkça karar alınır.

Sigortalılarla  işverenlerin bir ay için  ödeyecekleri ve  Devlet Bütçesinden karşılanacak primlerin hesabında

4. maddenin (1) ve (2). fıkralarında belirtilen ;

sigortalıların o ay için hak ettikleri ücretlerin,

Sigortalılara hayat pahalılığı, aile yardımı (evlilik yardımı dahil), komisyon, herhangi bir yasa uyarınca düzenlenip düzenlenmediğine   bakılmaksızın ödenen servis ücreti ve bu  nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde  doğrudan doğruya veya dolaylı olarak işverence ödenen paraların,

İşveren tarafından veya kaza mercilerince verilen karar  gereğince (a) ve (b) bentlerinde yazılı kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin brüt toplamı,

2/2012

Bu Yasanın 4’üncü maddesinin (3)’üncü ve (4)’üncü fıkralarında gösterilen sigortalıların bu Yasanın uygulama tarihi itibarıyla 88’inci maddesinde belirtilen günlük kazançların alt ve üst sınırları da nazara alınmak suretiyle, Bakanlıkça 20 derece  üzerinden bir tablo  halinde tespit edilip Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve sigortalıların yaşlarına göre girebilecekleri gelir basamakları esas alınır.

İşverence ödenen geçici iş göremezlik ödenekleri, yolluklar, ölüm, doğum ve evlenme yardımları çocuk zammı ile ayni olarak  yapılan yardımlar sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak ücretlerin aylık tutarının saptanmasında dikkate alınmaz.

Ancak  işverence ödenen geçici iş göremezlik  ödenekleri malullük, yaşlılık  ve ölüm sigortaları için prim ödeme süreleri olarak dikkate alınır. İşveren bu amaçla geçici iş göremezlik sürelerine ait hekim raporlarının birer örneğini bir bildirimle birlikte geçici iş göremezlik süresinin sonundan itibaren en geç 30 gün içinde Bakanlığa verir.

Her sigortalının prim hesabına esas tutulacak aylık kazanç toplamının yarım kuruş ve üzerindeki değerleri bir kuruşa tamamlanır. Yarım kuruşun altındaki değerler dikkate alınmaz.

Günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmış olmayıp da komisyon ücreti, kara katılma gibi belirsiz zaman ve miktar üzerinden ücret alan sigortalıların prim ve ödeneklerinin hesaplanmasında esas tutulacak günlük kazançları, bu Yasanın 88’inci maddesi kuralları saklı kalmak koşuluyla, Bakanlar Kurulunca saptanıp onaylanır.

Şu kadar ki, sigortalının belirli başka bir kazancı varsa, bu takdirde prim ve ödeneklerin hesabında esas tutulacak günlük kazanç, yukarıdaki fıkraya göre hesap edilecek günlük kazancına, belirli ek kazancı üzerinden hesaplanacak günlük kazancın ilavesi suretiyle bulunur.

Bu Yasa gereğince primlerin hesaplanmasına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir.

Günlük kazancın hesaplanmasına esas tutulan ay içinde bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esas tutulan kazancının, ücret aldığı gün sayısına bölünmesiyle hesaplanır.

Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları, aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir.

Bir ay içinde çeşitli işverenlerin işinde çalışan sigortalının bu Yasa gereğince alınacak primlerine esas tutulacak aylık ve günlük kazancının saptanmasında, her işverenden elde ettiği aylık ve günlük kazanç  tutarı ayrı ayrı nazara alınır ve primler buna göre hesaplanır.

Bu Yasanın 4’üncü maddesinin (3)’üncü ve (4)’üncü fıkraları ile 95’inci ve 95A maddeleri kapsamında olan sigortalılar, seçmiş oldukları gelir basamağı miktarı üzerinden, prim yatırıp  bir tam yılı doldurmaları koşuluyla istedikleri üst basamağı seçebilirler. Alt basamaklara geçmekte prim ödeme koşulu aranmaz.

Ancak 31 yaşını doldurmuş olan sigortalılar en az 6’ncı basamak üzerinden prim yatırırlar.

1 Şubat 2012 tarihinden önce bu Yasaya göre yaşlılık aylığı bağlanmış olup halen çalışmaya devam eden veya yeniden çalışacak olan bu Yasanın 4’üncü maddesinin (3)’üncü ve (4)’üncü fıkraları kapsamındaki sigortalılar, basamaklarına ait saptanan gelir miktarı üzerinden prim ödeme gün sayısı iki tam yılı doldurmadıkça bir üst basamağa geçemez. Alt basamaklara geçmekte bu koşul aranmaz.

Basamak değiştirme isteği Bakanlığa yazı ile bildirilir. Bu yazılı talebi takip eden ay başından  itibaren, sigortalı, seçtiği  basamağa ait  tespit edilen gelir  miktarı  üzerinden primleri öder.

Günlük kazanç

12, 20/1991

Bu Yasa gereğince 4. maddenin (1) ve (2). fıkralarında belirtilen sigortalılardan alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına  esas tutulan günlük kazançların alt ve üst sınırları bu Yasanın uygulama tarihi itibarıyla Bakanlığın önerisi üzerine Bakanlar Kurulu’nca onaylanır ve gerekirse en geç iki yılda bir aynı usul üzere artırılabilir.

Günlük kazançları alt sınırdan daha az olan sigortalılar ile hizmet veya çıraklık akdine göre ücretsiz çalışan sigortalıların günlük kazançları alt sınır üzerinden ; günlük kazançları yukarıda belirtilen üst sınırdan daha fazla olan sigortalıların günlük kazançları da üst sınır üzerinden hesaplanır.

Sigortalının kazancı alt  sınırın altında ise bu kazanç  ile alt sınır arasındaki  farka ait  sigortalı ve işveren  primleri ile bu  primlere ait Devlet karşılıkları hisselerinin tümünü işveren öder.

Aynı zamanda birden fazla işverenin  işinde çalışan  sigortalıların ücretlerinden  kesilen prim hisseleri  tutarı, yukarıda  yazılı üst sınır üzerinden hesaplanacak hisse miktarını aşarsa, farkı sigortalının müracaatı üzerine kendi hissesi oranında olmak üzere kendisine ödenir.

Çıraklara uygulanacak sigorta kolları

26,26/1985

18 yaşını doldurmamış olmak koşuluyla, mesleki eğitimde bulunmak amacıyla bu Yasanın. 4. maddesinin (2). fıkrası kapsamında çıraklık akdine göre çıraklık akdine göre çalışan sigortalılar sadece İş kazalarıyla Meslek Hastalıkları Hastalık ve Analık Sigortalarına tabi olup, bu sigorta kollarına ait 83. maddede belirtilen sigortalı prim hissesi işveren tarafından ödenir.

Prim belgeleri ve ölçümleme

13, 20/1991

38,9/1981

İşveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile sigorta primlerini gösteren ve niteliği, usul ve esaslarıyla verilme süreleri Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak Tüzükte belirtilecek olan kayıt ve belgelerin Bakanlığa ve sigortalı hesap kartlarını sigortalılara vermeye veya o ay işinde sigortalı çalıştırmadığını ve ücret ödemediğini süresi içinde yazılı olarak Bakanlığa bildirmeye mecburdur.

Bu belgeler, Tüzükte belirtilen usul ve esaslara göre gerçeğe uygun surette düzenlenmez veya vaktinde Bakanlığa verilmezse yahut bu belgelerin dayandığı işyeri kayıtları belgelerde yazılı olanları doğrulayıcı nitelikte görülmezse veyahut belgelerde yazılı olanları doğrulayacak kayıt ve belgeler  gösterilmezse, Bakanlık sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançlar toplamını, Tüzükte belirtilen usul ve esaslara göre ölçümler.

Ölçümleme sonucunda tespit  edilecek prim borcu  işverene tebliğ edilir. İşverenler bu borca karşı 15 gün içinde öncelikle  Bakanlığa ve Bakanlığın kararına karşı da ilgili merci veya yetkili mahkemeye müracaat edebilirler.  Müracaatlar prim borcunun takibini ve ödenmesini durdurmaz.

Ölçümleme suretiyle prim tahsil edilen işverenler, ölçümlenen primlerin sigortalı hisselerine ait miktarlarını sigortalılardan talep edemez   ve bu hususta sigortalılara rücu edemez.

Usul ve esasları Tüzükte tespit olunacak belgeleri işveren tarafından verilmeyen sigortalılar çalıştıklarını, hizmetin geçtiği yılın sorundan başlayarak beş yıl içinde mahkemeye başvurarak  alacaklarını ilam ile ispat ederlerse bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.

Sigortalının  çalıştığı bir veya  birkaç işte, bu Yasada  yazılı prim ödeme şartını yerine getirmiş olmasına rağmen kendisi için verilmesi gereken  kayıt  ve  belgeler  işveren  tarafından  verilmediği  veya  verilen  kayıt ve belgelerde kazançların veya prim ödeme gün sayılarının eksik gösterildiği  Bakanlıkça tespit edilirse, Hastalık,  Analık, İşsizlik Sigortalarından ve Evlenme halinden gerekli yardımlar yapılır.

Bu Yasanın uygulanmasında ;

27,26/1985

2. 42/2008

2/2012

İşveren, bu Yasanın 4’üncü maddesinin (1)’inci ve (2)’nci fıkralarına göre bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların, sigorta primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Yasa gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerinden kesmeye ve kendilerine ait primler tutarını da bu miktara ekleyerek en geç ertesi ayın yirmisine kadar (yirmisi dahil) Bakanlığa ödemeye mecburdur.

Hak edilen fakat sigortalıya ödenmemiş olan ücretler üzerinden tahakkuk ettirilen primler hakkında da, bu fıkra kuralı uygulanır.

6,36/1988

2. 42/2008

2/2010

Bu Yasanın 4’üncü maddesinin (3)’üncü ve (4)’üncü fıkralarında gösterilen sigortalılar ve bu Yasanın 95’inci ile 95A maddeleri altında sigortalı olanlar, prim borçlarını (Ocak-Mart), (Nisan-Haziran), (Temmuz-Eylül) ve (Ekim-Aralık) sürelerine ait olmak üzere, ilgili dönemi takip eden ayın yirmisine kadar (yirmisi dahil) Bakanlığa ödemek zorundadır.

Ancak tarım, orman veya hayvancılık kesimlerinde kendi nam ve hesabına bağımsız  veya işveren olarak çalışanların kendilerine ait primlerin ödeme süreleri ile ödeme şekilleri, gerekli görülmesi halinde Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir Tüzükle saptanabilir.

Prim, süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmına sürenin bittiği tarihten başlayarak bir aylık süre için  %3 (yüzde üç) ve bundan sonraki her ay için %1.5 (yüzde bir buçuk) gecikme zammı uygulanır. Ay kesirleri tam ay olarak hesaplanır. Gecikme zammı yalnız prim alacaklarına uygulanır.

Ancak Bakanlar Kurulu, yukarıda belirtilen gecikme zammı oranlarını, ilgili sigorta kollarının mali bünyeleri, hayat pahalılığının genel seyri, sosyal adalet ilkesi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devletinde faliyette bulunan bankaların uyguladığı kredi faiz oranlarını da göz önünde bulundurarak, Sosyal Sigortalar İdare Meclisinin tavsiyesi ve Bakanlığın önerisi ile iki katına kadar artırmaya veya % 50 (yüzde elli) oranında indirmeye yetkilidir.

Dava veya dava neticesinde mahkeme hükmüne bağlı borçlar için icra kovuşturması açılmış olsa bile, primlerin ödenmemiş kısmı için gecikme zammı tahsil edilir.

48/1977

28/1985

31/1988

31/1991

23/1997

54/1999

35/2005

59/2010

Ödenmeyen primler için bakanlıkça düzenlenecek belgeler

40,9/1981

90. maddenin (1) fıkrasına göre alınacak sigorta primlerinin ödenmesi için Bakanlıkça işverene, (2) fıkrasına göre alınacak sigorta primlerinin ödenmesi için de sigortalıya yapılacak bildiri üzerine prim borçları ödenmezse, Bakanlıkça düzenlenen ve işverenin  prim borcu miktarını gösteren belgeler  resmî dairelerin usulüne göre verdikleri belgeler hükmünde olup, yetkili adli mercilerince bu belgelere dayanarak işlem yapılır.

Prim borçlarına halef olma

41,9/1981

Sigortalıların  çalıştırıldığı işyeri  devredilir veya intikal  ederse, eski işverenin Bakanlığa olan sigorta primi ile gecikme zammı ve faiz borçlarından aynı zamanda yeni işveren de müteselsilen sorumludur.

Bu kurala aykırı sözleşmeler muteber değildir.

Devlet sektörü ile sermayesinin en az yarısı bu sektöre ait her çeşit teşekkül ve müesseseler, kamu müesseseleri ve özel yasalarla kurulan teşekküllerce ihale yolu ile yaptırılan her türlü işleri  üzerine alanlarla bunların adresleri, ilgili makamlar tarafından Bakanlığa bildirilir.  İş alanlar tarafından bu işlere karşılık gösterilen her türlü teminat, prim ile gecikme zammı ve faiz borçlarının kalmadığına dair müracaatları üzerine Bakanlıkça mümkün olan en kısa sürede verilecek bir belge gösterilmedikçe geri verilmez. Ödenmemiş sigorta primleri ile gecikme zamları ve faiz tutarı, bu teminattan ilgili makamlarca kesilerek veya teminat paraya çevrilerek Bakanlığa yatırılır.  Ancak, prim ile gecikme zammı ve faiz borçları için Bakanlıkça kabul edilecek bir banka teminat mektubu Bakanlığa tevdi olunduğu takdirde, iş alanlarına yukarıda belirtilen teminatları Bakanlığın vereceği belgeye istinaden geri verilir.

Yanlış veya yersiz olarak alınmış olduğu anlaşılan primler, alındıkları tarihlerden on yıl geçmemiş ise, talepleri üzerine işveren hisseleri kendilerine ve Sigortalı hisseleri sigortalılara geri verilir.

İşverenlere  ve  sigortalılara  geri verilecek  primler  için  Bakanlıkça  yasal  faiz de  ödenir. Bu faiz,  primin Bakanlığa  yatırıldığı tarihi takip eden ay başından iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için ve bu süredeki banka vadesiz mevduatına uygulanan en yüksek yasal faiz hadlerine  ve değişiklik tarihlerine  göre hesaplanır.

Primleri geri verilenlere, primleri iptal edilen çalışmaları dolayısıyla, Bakanlıkça İş Kazalarıyla  Meslek Hastalıkları   Sigortasından yapılmakta olan yardım ve ödemeler durdurulur.  Hastalık, Analık, Malullük, Yaşlılık ve Ölüm, İşsizlik Sigortalarından ve Evlenme  halinde  yapılmakta olan yardımlar ile verilmekte olan ödenek ve aylıklar ise, ilgililer bu sebeple gerekli yardımın, tahsis ve ödeme şartlarını yitirmiş olurlarsa durdurulur. Şu kadar ki, daha önce sağlanan yardımlara ait giderler ilgililerden geri alınmaz.

Bölüm XI

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA

Koşulları

2/2012

İsteğe bağlı olarak sigortaya devam isteğinin kabul edildiğinin Bakanlıkça sigortalıya yazı  ile bildirildiği tarihten sonra gelen ve Bakanlıkça belli edilecek taksit dönemi başından  başlayarak her yıl  en az üç yüz  gün  sigorta  primi ödemek.

Bu fıkra gereğince ödenecek primler, sigortalının isteğe bağlı olarak sigortaya devam edeceğini Bakanlığa bildirdiği yazıda seçmiş olduğu gelir basamağı üzerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ait tüm primler kendilerine ait olmak üzere alınır.

Sigortalıların zorunlu ve isteğe bağlı olarak ödedikleri primler, bu primlere ait gün sayıları ve yıllık kazanç tutarları birleştirilir.

Herhangi bir döneme ait prim borcunu primi ödenmiş son aydan veya sigortalı olduğu tarihten itibaren en geç 7 ay içerisinde gecikme zammı ile birlikte ödemeyen sigortalıların isteğe bağlı sigortalılığı sona erer. Bu şekilde isteğe bağlı sigortalılığı sona eren sigortalılar, başvuru yapmak koşuluyla, başvuru tarihini izleyen dönem başından başlayarak yeniden sigortalı olurlar.

İsteğe bağlı sigortalılıklarını sonlandıranlar veya devam ettirmeyenler, yaşlılık aylığından yararlanmak için gerekli yaşı doldurmadıkça  bu suretle ödedikleri primlerin iadesini isteyemezler.

Ev kadınlarının sigortalılığı

28,26/1985

2/2012

Ev kadınları, tüm primleri kendilerine ait olmak üzere aşağıdaki koşullarla malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi sigortalı olabilirler:

(a)     Daha önce bu Yasanın 4’üncü maddesi kapsamında sigortalı olarak çalışmış olmalarına rağmen malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için ödenmiş prim günleri bin sekiz yüz günden az olan ev kadınları bin sekiz yüz güne kadar olan süreyi;

(b)     Daha önce bu Yasanın 4’üncü maddesi kapsamında sigortalı olarak çalışmamış olan ev kadınları ise bin sekiz yüz günlük süreyi,

ev kadını olarak sigortaya girmek için yapmış oldukları başvurularında belirttikleri gelir basamağı üzerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ait tüm primleri kendilerine ait olmak üzere borçlanmak ve borçlarını en geç üç yıl içinde ve en çok on iki taksitte ödemiş olmak koşuluyla, başvurularını izleyen devre başından itibaren ev kadını olarak sigortaya girebilirler.

Bu gibi sigortalıların ayrıca her yıl için en az üç yüz gün prim ödemeleri gerekir.

Sigortalılığını ev kadını olarak devam ettirenlerden, herhangi bir döneme ait primlerini, primi ödenmiş son aydan veya sigortalı olduğu tarihten itibaren en geç 7 ay içerisinde gecikme zammı  ile birlikte yatırmayan veya borçlandığı süre ile ilgili miktarı yasal süresi içerisinde ödemeyenlerin sigortalılıkları düşer. Bu gibiler, sigortalılıklarının düştüğü tarihten sonra yeniden başvuruda bulunmaları koşuluyla başvuru tarihini takip eden dönem başından itibaren sigortalı olurlar.

Bu Yasanın 4’üncü maddesi kapsamında çalışanlar veya herhangi bir yasaya tabi olarak çalışmaya başlayanların ev kadını olarak sigortalılıkları düşer ve bu Yasanın 4’üncü maddesi kapsamında sigortalı veya herhangi bir yasaya tabi sigortalı olarak çalışmalarına son vermedikçe yeniden ev kadını olarak sigortaya devam etme isteğinde bulunamazlar.

Bu Yasanın 4’üncü maddesi kapsamında sigortalılıkları sona erenler veya herhangi bir yasaya tabi olarak sigortalılıkları sona erenler, yeniden ev kadını olarak sigortalanmak istemeleri halinde başvurularını izleyen dönem başından itibaren sigortalı olabilirler.

Bu Yasanın XVII. Bölümü Özel Uygulamalar kapsamında geçerli sayılan eski sigortalılık süresi bulunanlar, malullük veya yaşlılık aylığı almakta olanlar, yabancı ülkelerle yapılan anlaşmalar uyarınca hizmet birleştirilmesinden dolayı aylık bağlanmış olanlar ile kendisine toptan ödeme yapılanlar, ev kadını olarak sigortalı olamazlar.

Sigortalılıklarını bu şekilde devam ettirenler, tabi oldukları sigorta yardımlarından bu Yasanın ilgili maddelerinde belirtilen süre ve koşullarla yararlanırlar.

Ancak, bu gibi kişilerden işten ayrılma koşulu aranmaz.

Bölüm XII

ORTAK KURALLAR

Ödenek ve gelirlere esas tutulacak günlük kazanç

42,9/1981

İş kazalarıyla meslek hastalıkları, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödenek ve gelirlerin hesabına  esas tutulacak günlük kazanç, iş kazasının  veya doğumun olduğu, yahut meslek hastalığı veya hastalık dolayısıyla iş göremezliğin başladığı tarihten önceki üç takvim ayı içinde, bu Yasanın  uygulandığı bir veya bir kaç işte 87. maddenin (I). fıkrasına  göre elde edilen ve sigorta primi hesabına esas tutulan kazançlar  toplamının doksanda biridir.

Günlük kazançlar  hesabına esas tutulan üç takvim ayı içinde bazı iş günlerinde çalışmamış ve  çalışmadığı günler için ücret almamış olan sigortalının  ödenek  ve gelire esas olan kazancı, o üç aylık devre içinde 87. maddenin  (1).fıkrasına göre elde ettiği kazançlar toplamının anılan fıkranın (a) bendine göre ücret aldığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.

87. maddenin (1). fıkrasının (c) bendine göre yapılan ödemelerden, ödenek ve gelirin hesabına esas tutulan üç aylık dönemden önceki aylara ilişkin olanlar, günlük kazancın hesabında nazara alınmaz.

Günlük kazancın hesabında 87. maddenin (1). fıkrasının (b) bendinde belirtilen ödemeler de nazara alınmışsa, ödenek ve gelire esas alınan günlük kazancın tutarı, 87. maddenin (1). fıkrasının (a) bendinde yazılı ücret toplamının 90’a veya ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca bunun % 50’si oranında bir ekleme yapılarak bulunan miktardan çok olamaz.

Günlük kazancın hesabına esas tutulan üç aylık dönem içinde çalışmamış ve ücret almamış olan  sigortalının günlük kazancının tespitinde, iş kazasının veya doğumun olduğu yahut meslek hastalığı veya  hastalık dolayısıyla iş göremezliğin  başladığı tarihten  önceki on iki takvim ayı içinde çalıştığı son üç  aylık dönemde elde ettiği  kazanç esas tutulur ve günlük kazanç yukarıdaki fıkralara göre hesaplanır.

12 aylık dönemde çalışmamış ve ücret  almamış olan sigortalı işe girdiği takvim ayı içinde iş kazası  veya meslek hastalığı  dolayısıyla iş göremezliğe uğrarsa, günlük kazancı , iş göremezliğinin  başladığı tarih ile işe girdiği tarih arasındaki sürede elde ettiği kazanç toplamı, ücret aldığı gün sayısına bölünerek hesaplanır.İşe girdiği gün iş kazasına uğrayan sigortalının da taraflarca  kararlaştırılmış olan günlük ücreti günlük kazanç sayılır.  Sigortalı olarak çalışmaya ilk defa başlayanlar hakkında da bu fıkra kuralı uygulanır.

Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı gün iş kazasına uğrayan ve parça başına veya yapılan iş miktarına göre ücret alan sigortalının günlük kazancının hesabında aynı veya benzeri bir işte çalışan benzeri bir sigortalının kaza tarihindeki günlük kazancı esas tutulur.

Günlük kazancının hesabına esas tutulan dönem içinde aynı zamanda birden çok işte çalışan sigortalının ödenek ve gelire esas tutulacak günlük kazancının tespitinde, bu işler dolayısıyla elde edilen ve sigorta primi hesabına esas tutulan kazançlar ayrı ayrı nazara alınır ve günlük kazanç yukarıdaki esaslar dairesinde hesaplanır.

Meslek hastalığı, sigortalının sigortalı  olarak çalıştığı son işinden ayrıldığı tarihten bir yıl geçtikten sonra meydana çıkmış ise, günlük kazancı, bu son işinden ayrıldığı tarih esas alınarak yukarıdaki fıkralara göre hesaplanır.

4. maddenin (3) ve (4). fıkralarında gösterilen sigortalıların günlük kazancı da,  iş göremezliğin  başladığı tarihten önceki üç takvim  ayı içinde prim hesabına esas tutulan aylık gelir  basamakları  toplamının doksanda biridir.

İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları Sigortasından bağlanacak gelirlere esas tutulacak yıllık kazanç, yukarıdaki kurallara göre hesaplanacak günlük kazancın 360 katıdır.

Geçici iş görmezlik ödeneğinin hesaplanması

29,26/1985

İş kazası, meslek hastalığı veya hastalık halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, sigortalının 88 ve 96. maddeler gereğince hesaplanacak günlük kazancının yarısıdır.

Sigortalının  geçindirmekle yükümlü olduğu kimsesi varsa geçici iş göremezlik ödeneği günlük kazancının üçte ikisi üzerinden hesaplanır. Sağlık müesseselerine yatırılmak yahut bakımı Bakanlıkça sağlanarak  kaplıca  veya içmelere gönderilmek suretiyle tedavi ettirilen sigortalıya günlük kazancının üçte biri verilir. Bu suretle tedavi ettirilen sigortalının geçindirmekle yükümlü olduğu kimsesi varsa, bu ödenek  sigortalının günlük kazancının yarısına çıkarılır.

Sürekli iş göremezlik geliri almakta olan sigortalı aynı  arıza veya meslek hastalığı dolayısıyla yeniden tedavi edilir ve yazılı istekte bulunursa, sürekli iş göremezlik gelirine esas tutulan kazanca göre hesaplanacak bir günlük geçici iş göremezlik ödeneği ile bir aylık sürekli iş göremezlik gelirinin otuzda biri arasındaki fark, kendisine her gün için geçici iş göremezlik ödeneği olarak verilir.

Geçici iş göremezlik ödenekleri haftalık olarak ve işledikten sonra Bakanlıkça verilir.

Bakanlıktan doğrudan doğruya alınmasında güçlük bulunursa, bu ödenek, Bakanlığın  talimatı  uyarınca,  işveren tarafından  Bakanlık hesabına sigortalıya verilir. Bakanlık bu Yasaya uygun olarak verilen ödenekleri belgelerine dayanarak işverene öder.

Sigortalı kadının analığında verilecek günlük iş göremezlik ödeneği, günlük kazancının üçte ikisidir.

Muayene için sigortalıya verilecek belge

43,9/1981

Bakanlıkça gerekli görüldüğü takdirde işveren, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde, sigortalının kazancını ve prim ödeme gün sayılarını göstermek üzere, örneği Bakanlıkça hazırlanacak  belgeyi düzenleyerek  sigortalıya vermekle yükümlüdür.

Bu belgede yazılı bilginin yanlış olması sebebiyle sigortalıya yersiz olarak verilen ödenekler ile sigortalının eş ve çocuklarına yersiz olarak yapılan sağlık yardımları masrafları işverenden alınır.

Bir sigortalıda, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirse, sigortalıya, iş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları, Hastalık ve Analık Sigortalarından hak kazandığı geçici iş göremezlik ödeneklerinden en yükseği verilir.

Bir sigortalıda yukarıda . belirtilen hallere göre verilecek iş göremezlik ödeneği ile İşsizlik Sigortasından ödenek alma hali birleştiği takdirde, sigortalının sağlık yardımlarından faydalandığı sürece, kendisine İşsizlik Sigortası ödeneği verilir.

Hem Malûllük hem de Yaşlılık Sigortasından aylık bağlanmasına hak kazanan sigortalıya, bu aylıklardan yüksek olanı, aylıklar eşitse yalnız yaşlılık aylığı bağlanır.

Malûllük, Yaşlılık ve ölüm Sigortaları ile iş Kazalarıyla  Meslek Hastalıkları Sigortasından hak kazanılan aylık ve gelirler birleşirse, sigortalıya veya hak sahibine bu aylık ve gelirlerden yüksek olanının tümü, eksik olanının da yarısı bağlanır. Bu aylık ve gelirler eşitse, iş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları Sigortasından bağlanan gelirin tümü, Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarından bağlanan aylığın da yarısı verilir.  Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarından aylık bağlanmadan önce iş  Kazalarıyla Meslek  Hastalıkları Sigortasından bağlanan ve sermayeye çevrilen gelirler ile Yaşlılık Sigortasından yapılacak toptan ödemelerde bu fıkra kuralı uygulanmaz.

Malûllük Sigortasından aylık bağlanmasına ve Yaşlılık Sigortasından toptan ödeme yapılmasına hak kazanan sigortalıya yalnız aylık verilir.

Sigortalı olan ana ve babalarının ölümlerinde her ikisinden de gelir veya aylık bağlanmasına hak kazanan çocuklara, bunlardan intikal eden gelir ve aylıklardan yüksek olanının tümü, eksik olanının da yarısı bağlanır.

Ancak 72. madde gereğince yapılacak toptan ödemelerde yukarıdaki fıkra kuralı uygulanmaz.

(Bu madde yürürlükten kaldırılmıştır). Yürürlük tarihi 8 Haziran 2005.

Değişen gelir ve aylıkların başlangıcı

44,9/1981

Bu Yasaya göre gelir veya aylık bağlanan sigortalı ile hak sahibi kimselerin durumlarında kendilerine veya başka hak sahiplerine bağlanmış bulunan gelir veya aylık miktarlarının değiştirilmesini gerektiren bir durum meydana gelirse, gelir veya aylık miktarları, değişikliğin meydana geldiği tarihten sonraki ay başından başlanarak yeni duruma göre değiştirilir.  26, 58 ve 108. maddeler kuralları saklıdır.

Aylıkların sınırı ve alt sınıra göre ayar-lanması

2,12/1979

2/2012

(1) Bu Yasaya göre malullük ve yaşlılık sigortasından  bağlanacak aylıklar ile ölüm sigortasından aylık alan tek kişi de olsa hak sahibi kimselere bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylığın yıllık tutarı, bu Yasanın 88’inci maddesine göre belirlenen günlük kazanç alt sınırının üç yüz altmış katının %60’ından az ve prime esas günlük kazanç üst sınırının bir yıllık tutarı üzerinden hesaplanacak aylığın yıllık tutarından fazla olamaz.

(2) Sigorta primlerinin hesabında esas tutulacak ve bu Yasanın 87’nci ve 88’inci maddelerine göre saptanacak günlük kazanç alt sınırında veya  sigortalıların  seçtiklerini beyan ettikleri gelir basamaklarının alt sınırında meydana gelecek yükselmelerde, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından, yeniden  saptanan günlük kazancın alt sınırının üç yüz altmış katının %60’ından az miktarlarda aylık almakta olanların aylıkları, günlük kazancın alt sınırının yükseldiği tarihten sonraki devre başından başlayarak yeni günlük kazanç alınırına göre artırılır.

Ancak, bu Yasanın 153’üncü maddesi kurallarına göre sigortalılara bağlanacak aylıklar bu Yasaya  ekli I Numaralı Cetvelde öngörülen ödeneklerden  daha düşük  olduğu takdirde, bu  aylıklar düşük olduğu  sürece, bu gibi sigortalılara I Numaralı Cetvelde  öngörülen  miktarlar üzerinden ödenek verilir.

Gelir ve Aylıkların Ödenmesi

2/2012

(1)      Sigortalıya ve hak sahibi kimselere bağlanan gelir ve aylıklar her ayın sonunda ödenir.

(2)      İş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortasından sürekli iş göremezlik veya ölüm geliri ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık almakta olanlara  veya o yıl içinde gelir veya aylık almaya hak  kazanmış olanlara, bu Yasada  aksine herhangi bir kural olup olmadığına bakılmaksızın, her yılın, Aralık ayı içinde en son gelir veya aylık miktarı kadar ek ödenek verilir. Sözkonusu ek ödenek, ilk defa aylık veya gelir bağlanacak olanlara, aylığın veya gelirin bağlandığı tarihten başlayarak yıl sonuna kadar olan süre ile orantılı olarak verilir.

(3)      Aralık ayından önce aylık veya gelir almakta iken ölenlerin, ek ödenek hakları almakta oldukları en son aylık veya gelir dikkate alınmak suretiyle ölüm tarihine kadarki süreyle orantılı olarak  terekesine veya haksahibi kişilerin muvafakatı ile eşine veya herhangi bir varise ödenir.

Hakların işlenmesi ve düşmesi

46,9/1981

4. maddenin (1). ve (2).fıkralarında yazılı sigortalıların istihdam statüleri, hizmet  akitleri, toplu sözleşmeler veya  diğer istihdam koşulları gereğince kendilerine, işverenlerince, ülkede veya ülke dışında iş kazası ve Meslek Hastalığı, Hastalık, Analık, Malullük  hallerinde sağlık yardımları yapılması veya İş Görmezlik Ödenekleri verilmesi  hakkı saklıdır ve bu haklara dokunulmaz.

(b) Bu Yasa ile yapılması  gerekenden az  ise, işverenin  yazılı  beyanı üzerine tespit edilecek  aradaki fark sigortalıya Fondan ödenir. Bu fark hesaplanırken, analık halinde  işverence yapılan  sağlık yardımları nazara alınmaz.

Bu Yasada  aksine kural bulunmadıkça, İş Kazalarıyla Meslek  Hastalıkları,  Hastalık ve analık sigortaları  hakları, hakkı doğuran olay tarihinden itibaren altı ay içerisin de yazılı müracaat edilmediği takdirde düşer.

İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları, Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarından, herhangi bir dönem  ilişkin gelir veya aylığı, kendisine bildirim yapıldığı tarihten  itibaren bir yıl içinde almayanların, bu döneme ilişkin gelir veya aylıkları ödenmez.

Geçici işgöremezlik  ve işsizlik  ödenekler hakkında da yukarıdaki (3). fıkra  kuralı uygulanır.

Avans

47,9/1981

Bakanlık, ödenek, gelir, aylık veya toptan ödeme işlemlerine başlanmış bulunan ve gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazandığı anlaşılan sigortalıya veya hak sahibi kimselerine, ileride alacaklarından kesilmek üzere, avans verebilir.

Bu Yasaya göre gelir veya aylık bağlanan çalışamayacak durumda malûl koca ve çocuklar ile malûllük veya yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının çalışamayacak durumda malûl koca ve çocukları, Bakanlıkça kontrol muayenesine tâbi tutulabilir.

Malûl koca 60 yaşını doldurduktan sonra kontrol muayenesine tâbi tutulmaz.

Bağlanmış bulunan gelir ve aylıklar, kontrol  muayenesi  sonunda tespit edilecek malûllük durumuna göre gerekirse rapor  tarihinden sonraki ay başından başlanarak eksiltilir veya kesilir.

Kabul edilir bir özrü olmadığı halde kontrol muayenesi, Bakanlığın yazılı bildirisinde belirtilen tarihten sonraki ay başına kadar yaptırılmazsa, koca ve çocukların çalışamayacak durumda malûl sayılmaları sebebiyle bağlanmış veya artırılmış bulunan gelir ve aylıklar kontrol muayenesi için belirtilen tarihten sonraki ay başından başlanarak eksiltilir veya kesilir.

Şu kadarki kontrol muayenesi Bakanlığın yazılı bildirisinde belirtilen tarihten başlayarak üç ay içinde yaptırılır ve malûllük durumunun devam ettiği  tespit olunursa,  eksiltilen veya kesilen  gelir veya aylıklar eksiltildiği veya kesildiği tarihten başlanarak verilir.

Kontrol muayenesi Bakanlığın yazılı bildirisinde belirtilen tarihten üç ay geçtikten sonra yaptırılır ve malûllük durumunun devam ettiği tespit olunursa, eksiltilen veya kesilen gelir veya aylıklar rapor tarihinden sonraki ay başından başlayarak ödenir.

Bu Yasa gereğince, sigortalılar ile bunların hak sahibi kimseleri veya geçindirmekle yükümlü oldukları kimseler :

dolayısıyla Bakanlıkça bir yerden başka bir yere gönderilirse, bunların ve sağlık veya bakım durumları sebebiyle başkalarıyla birlikte gitmelerinin gerektiği hekim raporu ile belgelenenlerle birlikte gidecek kimselerin gidip gelme yol paraları ile zorunlu masrafları Bakanlıkça onanacak tarifeye göre ödenir.

İlgililerin istekleri veya itirazları üzerine   Bakanlıkça muayeneye gönderilenlerden, sadece, isteklerinin doğru olduğu anlaşılanların ve gerektiğinde bunlarla beraber gidenlerin gidip gelme yol paraları ile zorunlu masrafları verilir.

Yukarıda belirtilen durumlarda, gerek bulundukları, gerekse gönderildikleri yerlerde yapılan muayene ve  müşahedeler için  ilgililerden Bakanlıkça masraf alınmaz.

Cenaze masrafı karşılığı

16, 20/1991

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı ile sigortalı olarak çalışmakta veya malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken veya sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldığı tarihten bir yıl geçmeden ölen sigortalı ile bakmakla mükellef olduğu eşi ve çocuklarının ailesine, Daire Müdürlüğünce hazırlanıp Bakanlıkça onaylanacak tarife üzerinden cenaze masrafı karşılığı ödenir.

Cenaze gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılırsa, masrafların belgelere dayanan ve tespit edilen tarifedeki miktarı geçmeyen kısmı bunlara ödenir.

Cenaze masrafı,  ölüm, iş kazasından veya  meslek hastalığından ileri gelmişse bu sigorta kolu hesabından, başka sebepten ileri gelmişse Ölüm Sigortası hesabından karşılanır.

Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçirdiği süre,

nazara  alınmayan süreler

48,9/1981

İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları, Hastalık veya Analık Sigortalarından geçici iş göremezlik ödeneği veya İşsizlik  Sigortası ödeneği aldığı ve iş göremediği süre,

Herhangi bir yasa uyarınca askerlik mükellefiyetini yerine getirdiği süre,

bu Yasanın 36, 38,  49, 50 ve 52.  maddelerinde  belirtilen  çalışma sürelerine girmediği gibi, iş göremezliğin başladığı veya hastalığın anlaşıldığı yahut doğumun olduğu tarihten önceki bir yılın hesabında da nazara alınmaz.

2/2012 sayılı değişiklik yasasıyla yürürlükten kaldırıldı.

Bu Yasanın uygulanmasında, sigortalının geçindirmekle  yükümlü olduğu kabul edilebilecek kimseler aşağıda belirlenmiştir :

(A) Karısı

(B) Herhangi bir yasa altında gelir veya aylık almayan ve çalışmayan malul kocası veya 60 yaşını doldurmuş ve herhangi bir yasaya tabi olarak çalışmayan veya herhangi bir yasa altında gelir veya aylık almayan kocası.

Herhangi bir yasaya tabi olarak çalışmayan veya  herhangi bir yasa altında gelir veya aylık almayan çocuklardan  18 yaşını veya orta öğrenim yapıyorsa 20 yaşını, yüksek öğrenim yapıyorsa 27 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Yasaya göre malul olduğu saptanan çocukları.

Geçici iş göremezlik veya işsizlik ödeneği verilmesine hak kazanılan tarihten önce, sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış veya nesebi düzeltilmiş veya babalığı hükme bağlanmış çocuklar da yukarıdaki fıkra kapsamına girerler.

4. maddenin (1) ve (2) fıkralarında belirtilen sigortalılardan Hastalık ve Analık Sigortaları primi yükümlülük hali sona erenlerin  sigortalılık nitelikleri, Hastalık ve Analık sigortalarının uygulanmasında,  prim yükümlülüğünün sona erdiği günü takip eden  on beşinci günden başlanarak yitirilmiş sayılır.

Ancak sigortalının ücretsiz izinli olması, greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde sigortalılık niteliği bu sürelerin sona  ermesini takip eden on beşinci günden başlanarak yitirilmiş sayılır.

4. maddenin (3) ve (4). fıkralarında sayılan sigortalıların bu sigortalılık süreleri ise, prim  yükümlülüğünün  sona erdiği ayı  takiben on beşinci gününden başlanarak yitirilmiş sayılır.

Malûllük,  Yaşlılık ve  Ölüm  Sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, bu Yasaya tâbi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir.

Tahsis işlerinde nazara alınan sigortalılık süreleri, bu sürenin başlangıç tarihi ile sigortalının tahsis yapılması için yazılı istekte bulunduğu tarih ; ölüm sebebiyle tahsis için istekte bulunamayan  sigortalılar için de ölüm tarihi, arasında geçen süredir.

Raporlar

49,9/1981

Bu Yasanın uygulanmasında :

hak  sahibi  kimselerin malûllük  durumlarının,

tespitinde, Bakanlıkça  uygun  görülecek  sağlık kuruluşlarının  yetkili sağlık kurullarınca verilecek  raporlarda belirtilen hastalık ve arızalar esas tutulur.

Raporları  yeter görülmeyen ilgililer Bakanlıkça yeniden başka veya daha üst sağlık kuruluşları veya  sağlık kurullarında  muayene ettirilebilirler.

İlgililerin durumlarının tespitinde son muayene raporu esas tutulur .

Sigortalının bağışlanmaz kusuru ve  kastı

50,9/1981

Bağışlanmaz kusuru veya kastı yüzünden  iş kazasına uğrayan, Meslek Hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalıya verilecek geçici iş  göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri, Bu kusurun derecesine göre Bakanlıkça yarısına kadar eksiltilebilir.  Sigortalıya gerekli sağlık yardımları yapılır.

Yukarıdaki kural uyarınca Bakanlıkça yapılacak eksiltme, sigortalının kusurunun Bakanlıkça  saptanmasından sonra sigortalıya veya hak sahiplerine bir ay içinde yazılı olarak bildirilir. Sigortalı veya hak sahipleri, yazılı bildiriyi aldıkları günden başlamak üzere bir ay içinde Sosyal Sigortalar İdare Meclisi’ne ve bu Meclisin vereceği karara karşı da yetkili Mahkemeye başvurabilir.

Genel Aylık

Prime Esas

Kazanç Orta-lamasının

Hesaplanma

Yöntemi

2/2012

Genel aylık prime esas kazanç ortalaması, her yılın Aralık ayının ikinci yarısında; o yılın Mart, Haziran ve Eylül ayları için tesbit edilecek aylık prime esas kazanç ortalaması değerlerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle saptanır. Aylık prime esas kazanç ortalaması, ilgili ayda prim yatırmış olan  tüm sigortalıların prime esas kazançlar toplamının, prim yatırılmış toplam prim ödeme gün sayısına bölümünün otuz ile çarpılması suretiyle hesaplanır.

Her yıl hesaplanan genel aylık prime esas kazanç ortalaması Bakanlar Kurulunun onayından sonra Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle duyurulur.

Bölüm XIII

ÇEŞİTLİ KURALLAR

Bakanlık, Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm  Sigortalarından aylık  Bildiri ve bağlanması veya toptan ödeme yapılması için gerekli belgeler tamamlanınca, bağlanacak aylıkları ve yapılacak toptan ödemeleri hesap ve tespit ederek en geç iki ay içinde ilgililere yazı ile bildirilir.

Sigortalı ve hak sahibi kimseleri,  kararı bildiren yazıyı aldıkları günden başlamak üzere bir yıl içinde Sosyal Sigortalar İdare Meclisine ve bu Meclisin de vereceği karara karşı yetkili mahkemeye başvurarak itiraz edebilirler.

İtiraz, kararın uygulanmasını durdurmaz.

Bakanlık, bu Yasaya göre sağlık yardımlarından faydalanacak kimselerin muayene ve tedavi için başvuracakları sağlık tesisleri   ile hekim ve ebelerin isim ve adreslerini işverenlere ve sigortalıların sendikalarına veya derneklerine  bildirilir.İşverenler ve sendikalar da bunları sigortalılara duyururlar.

Hastalananlar, muayene ve tedavileri için, isim ve adresleri duyurulan ilgili hekimlerden birini seçmekte serbesttirler.

Ancak,  tedaviye başlayan hekimin değiştirilmesi, tedavi eden hekimin yanına danışman hekimlerin katılması ve bu Yasaya göre sağlık yardımı yapılması gereken kimselerin başka sağlık müesseselerine yatırımları,  müdavi  hekimin  teklif veya  Bakanlıkça  belli  edilen  sağlık kuruluşları yetkililerince görülecek lüzum üzerine Bakanlıkça yapılır.

Anılan kimselerin sağlık durumu bir sağlık tesisine yatırılmasını veya bir sağlık müessesesinde tecridini gerektirirse, sağlık müessesesine yatırılır.

Sigortalı hesap kartları ve muhteviyatı hakkında Bakanlığa yapılacak itirazların yazı ile bildirilmesi gerekir.

Bu hesap kartlarına ve muhteviyatına :

İşveren tarafından düzenlenerek verilmesi gereken hallerde çalışılan takvim yılından,

Bakanlıkça düzenlenerek  verilmesi  halinde,  sigortalılarca alındığı tarihten, üç yıl geçtikten sonra yapılacak itirazlar dinlenmez.

Yaş

2/2012

İş kazalarıyla  meslek  hastalıkları  sigortasının  uygulanmasında hak sahiplerine bağlanacak gelirlerle sigortalılara ödenecek  sermayelerin hesabında, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığının  hekim raporu ile ilk defa tespit edildiği tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri esas tutulur.

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ilişkin yaş ile ilgili kuralların uygulanmasında sigortalıların ve hak sahibi çocuklarının, sigortalının ilk defa  çalışmaya başladığı tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri, sigortalının sigortaya tabi  olarak ilk  defa çalışmaya başladığı tarihten sonra doğan çocuklarının da nüfus kütüğüne ilk olarak yazılan doğum tarihleri esas tutulur.

Bu Yasa amaçları bakımından sigortalı yaşını doldurma hesaplaması yapılırken, doğum tarihinde yaşın dolduğu kabul edilir.

Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuzda, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın 1’inde doğmuş sayılır.

Sigorta yardım-larının hacze-dilemeyeceği

Bu Yasa gereğince bağlanacak gelir veya  aylıklar ve sağlanacak yardımlar, nafaka borçları dışında, haciz veya başkasına devir ve temlik edilemez.

Sürekli iş  göremezlik geliri veya malûllük aylığı  almakta olan sigortalılardan çalışma gücünün artırılabileceği Bakanlıkça gösterilen bir sağlık  kurulu raporu ile  anlaşılanlar Bakanlıkça,  kendi mesleklerinde veya yeni bir meslekte çalışabilmelerini sağlamak üzere işe alıştırılmaya tâbi  tutulabilirler.

Bakanlığın bu husustaki yazılı bildirisine rağmen ise alıştırılmaktan kaçınan sigortalıların sürekli iş göremezlik geliri veya malûllük aylığının yarısı, bildiride belirtilen tarihten sonraki ay başından başlanarak, alıştırma işine başlayıncaya kadar kesilir.

Bakanlık, bu Yasa ile kendisine  verilmiş bulunan  görevleri yerine  getirebilmek ve sağlık yardımlarını yapabilmek için, mevcut bulunmayan veya yeterli görülmeyen bölgelerde hastane, sanatoryum, prevantoryum, yataklı ve yataksız dispanser, sağlık istasyonu, eczane ve benzeri kuruluşları Devletin genel sağlık hizmetleri ile ilgili Bakanlıkla mutabık kalmak suretiyle kurabileceği gibi, mevcut bulunmayan ve yeterli görülmeyen hallerde gerekli gördüğü yerlerde hastane, eczane, hekim, eczacı ve ebelerle ve diğer gerçek veya tüzel kişilerle sözleşmeler yapmaya da yetkilidir.Anılan Bakanlıklarca kurulan sağlık tesisleri Devletin sağlık hizmetlerini yürüten Bakanlıkça yürütülür.

Bakanlığa bağlı eczanelerden, sağlık yardımlarından faydalanacak olanlardan başkasına ilâç ve tıbbî malzeme verilmez.Ancak, serbest eczane  bulunmayan yerlerde veya serbest eczanelerde  bulunmayan  hayat kurtarıcı ilâç ve tıbbî malzeme, bedeli karşılığında verilebilir.

Bakanlık,  sigortalıları sağlık  durumlarını kontrol amacıyla, istediği zaman sağlık muayenesine tâbi  tutabileceği gibi,  koruyucu hekimlik bakımından gerekli her türlü koruyucu tedbirleri de alabilir.

Bu Yasanın uygulanmasında, Bakanlıkça istihdam edilen hekimlerce düzenlenen raporlar ile işyerlerinde işverence istihdam edilen işyeri hekimleri tarafından verilen raporlar da Sosyal Sigorta işlemleri için geçerli sayılır.

İşveren, Sosyal Sigortalar için kendisine düşen yükümlerden ve sair masraflardan dolayı sigortalıların ücretlerinden indirim yapamaz.

Özel sigortalara ilişkin yasalardaki kurallar, Sosyal Sigortalar hakkında uygulanmaz.

Uyuşmazlık-ların çözüm yeri

9/1981

Bu Yasanın  uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar, bunların intikal ettiği yetkili adli mahkemelerde ivedilikle görülür.

Bakanlık, sigortalıların çalıştığı yabancı ülkelerle veya ülkede çalışan yabancı uyrukluların ülkeleriyle Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri akdedebilir.

Bölüm XIV

SOSYAL SİGORTALAR FONU

Fon kuruluşu

53,9/1981

Bu Yasanın gerektirdiği  görev ve  hizmetlerin malî  idaresi için bir ” Sosyal Sigortalar Fonu ” kurulmuştur.

Fon gelir ve giderlerinin muhasebesi, bilânçosu ve işlemleri, Bakanlık Sosyal  Sigortalar Dairesince düzenlenir ve yürütülür..

Fonun gelir ve giderleri

54,9/1981

Sigortalılardan, işverenlerden, Devlet Bütçesinden Sosyal Sigorta kollarına ve sigortalılık özelliklerine göre tahakkuk eden her türlü prim  ve prim karşılıkları ile diğer gelirler ve sağlanan alacaklar Fona mal edilir.

Sigortalılar için Sosyal Sigorta kollarına  ve bu sigorta kollarının görev ve hizmetlerinin özelliklerine göre yapılan her türlü yardım, ödeme ve sair giderler Fondan karşılanır.

Sosyal Sigortalar Dairesi merkezi ve bölgesel kuruluşları personeli kamu görevlisi olup, görevleri, yetki  ve sorumlulukları, nitelikleri, kadro ve baremleri kendi kuruluş yasasında gösterilir.

Ancak Sosyal Sigortalar Dairesinin her türlü personel ve idari giderleri, 135. madde kuralları saklı kalmak koşuluyla, Fondan karşılanır. Bu giderler Devlet Bütçesinden istihkak alanlara uygulanan esas ve usullere göre yapılır.

Bu Yasanın uygulanmasında, 83. maddede belirtilen oranlara  göre Devletçe karşılanacak Sosyal Sigorta primleri hisse miktarı yıllık tahmini tutarları ; Fon ödeneği olarak Bakanlık Bütçesine konulur.  Bu ödenekler Bakanlıkça üçer aylık devrelerde  Fona aktarılır.

Devletçe karşılanan Sosyal Sigorta primleri hisse miktarının malî yıl sonu itibariyle Fonda tahakkuk eden katî tutarlarına göre en geç altı ay içinde Fon ile Bakanlık ve Devlet Bütçesi arasında mahsup işlemi yapılır.

Fonun bilançosu, iş programı ve mali denetimi

55,9/1981

Fonun hesapları Sayıştay’ca denetlenir  ve  denetlenen fon hesapları Resmî  Gazetede yayınlanır.

Fon Gelirlerinin işletilmesi ve  yardımlar

Fon gelirlerinin her sigorta kolu için ayrılacak  karşılıkları, öncelikle istihdam ve üretim yaratıcı yatırımlarda kullanılır. Karşılıkların  yatırımlarında paraya çevriklik, verimlilik, güvenlik tedbirleri öngörülmek şartıyla hangi konularda ne şekilde kullanılacağı Fonun yıllık programlarında saptanır.

Bu maksatla ve suretle belirlenecek karşılıklar :

56,9/1981

31,26/1985

Yürürlükteki mevzuata  göre en yüksek faiz haddi  uygulanmak kaydiye Türk Cemaat Meclisi  (Konsolide  fonu) inkişaf sandığı veya onun yerine kurulacak Devlet Bankasına, Kıbrıs Türk Kooperatif Bankası Ltd.’e kar ve gelir getirici işlere bizzat ve istihdam yaratıcı kamu ortaklıklarına da iştiraken veya Devlet  Bankalarına,

taşınmaz mallara,

Devletin çıkardığı veya kefil olduğu tahviller ile gelir garantisi verdiği hisse senetlerine en çok %30 oranında,

sermayesini Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin teşkil  ettiği veya sermayesinin en az yarısına Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin katıldığı kamu kurum ve kuruluş veya iktisadi Devlet Teşekküllerinin yıllık en az %10 net kâr hasıl eden döner sermayeli kuruluşlarının, sermayelerine veya tahakkuku sonunda tahsil edilmek kaydıyla yatırım projelerine veyahut Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd.’in kefaleti altında sanayi veya tarım kooperatiflerine iştirak olarak en çok  %20 oranında yatırılmak suretiyle işletilir.

Bakanlık kuruluş mevzuatına göre Bakanlığa bağlı olarak kurulmuş olup yönetim kurulunda işçi ve işveren meslek kuruluşlarının temsil edildiği kurum ve kuruluşlara, Fonun  yıllık personel ve idare  masrafları  ödeneklerinin  en çok  %2 oranında ve Fonun bu giderleri bölümünden  Sosyal Sigortalar İdare Meclisinin saptayacağı ve Bakanlıkça uygun görülecek miktarda, yönetim giderleri yardımı yapılabilir.

Fon mal varlığı, ceza  yasaları bakımından Devlet  malı sayılır.  Fon  alacakları Devlet alacağı  derecesinde imtiyazlıdır. Fon harcamaları hakkında icra ve iflâs kuralları yürümez.  Fonun taşınır veya taşınmaz  mal varlığı, her türlü  devlet veya özel idareler vergilerinden muaftır.

Bu Yasanın uygulanmasında :

Bakanlık ilgili kuruluşu idare  hizmetlerinin ve Sosyal Sigorta yardımlarının gerektirdiği her türlü araç, gereç, ilâç ve diğer ihtiyaçların, bedelleri  Fondan karşılanmak  suretiyle yapılacak  ithallerinde gümrük ve diğer  vergi  mevzuatı kuralları uygulanmaz.

İşverenler ve sigortalılar tarafından verilecek her türlü Sosyal Sigorta primlerinin ve borçlarının işverenler veya sigortalılar tarafından gereğine  ve  usulüne göre  zamanında ödenmesinden dolayı haklarında bu Yasa gereğince  yapılacak işlemler, anılan primlere göre Devlet   Bütçesinden karşılanacak hisse miktarlarına ait hususlarda Devlet, Bakanlık veya Fon hakkında uygulanmaz.

Bakanlıkla sigortalılar arasında  alınıp verilmesi  gereken her türlü evrak ve belgelerden ve bunların  suretlerinden  hiç bir resim, harç ve damga vergisi alınmaz. Bakanlıkça düzenlenecek her türlü sigorta belgeleri ve kâğıtları pul ve  damga. resminden bağışıktır.

Belirli kaynaklardan sağlanan çeşitli gelirler ve primler ile sigortalılara ve hak sahiplerine yapılan ödemeler her türlü  vergi, resim ve harçtan bağışıktır.

İlgili herhangi bir mevzuatta aksine bir kural mevcut olup  olmamasına bakılmaksızın sigortalıların ve işverenlerin bu  Yasa gereğince ödedikleri Sosyal Sigorta primleri her türlü vergiden bağışıktır.

7, 36/1988

11/1978

29/1981

Bölüm 219

1/1972

38/1976

40/1987

(6)

Fonun kuruluş sermayesi olarak  Fona gerekli hallerde ve zamanlarda derhal aktarılmak  üzere, Devlet Bütçesinden Bakanlık Bütçesine on milyon lira ödenek konur.

Bölüm XV

SOSYAL SİGORTALAR  İDARE MECLİSİ

Bu Yasanın gerektirdiği görev ve hizmetleri saptamak, uygulamaların şeklini ve koordinasyonunu düzenlemek, sosyal sigorta faaliyetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak üzere, Bakanlığın merkez kuruluşunda yer alan ve Bakanlık temsilcisinin başkanlığında yönetilen bir “Sosyal Sigortalar idare  Meclisi” kurulur.

En çok işveren üyesi bulunan işveren mesleki teşekkülünden bir temsilci.

Çalışma ile görevli Bakanlığın temsilcisi, idare Meclisinin başkanıdır.

Sosyal Sigortalar İdare Meclisi Başkanı ve üyelerinin görev süreleri,  iki yıldır. Üyeler, görev süresinin bitiminden sonra yeniden temsilci  üye seçilebilirler. Sosyal Sigortalar Dairesinin en üst yetkilisi veya görevlendireceği bir yardımcısı Meclisin raportörü olur.

Bakanlık temsilcisi Başkandan gayrı  diğer Bakanlıkların personeli arasından  Bakanlarınca  gösterilecek üçer aday  arasından birer asıl ve birer yedek temsilci  üye Bakanlar  Kurulunca seçilmek üzere Bakanlığa bildirilir.

Bakanlıkların temsilci   üyelerinden gayri  Meclis üyeleri, mensup oldukları kuruluşları tarafından, kendilerine ait sayıda asıl ve fazla olarak birer yedek temsilci olmak üzere seçilir ve Bakanlığa bildirilir.

Seçilen üyeler, Sosyal Sigortalar İdare Meclisi üyeliğine, Bakanlar Kurulu kararı ile atanır ve Resmi Gazetede ilân olunurlar.

İdare Meclisi toplantıları

57,9/1981

Sosyal Sigortalar idare Meclisi, Başkanın çağrısı ile bir  ay içinde en az bir defa toplanır. Her bir toplantının süresi gündemine göre İdare Meclisince kararlaştırılır.  Toplantılara asıl üyelerin katılması esastır. Asıl üyelerin zorunlu  sebeplerle  devamlı üç defadan fazla katılamayacağı hallerde toplantılara yedek üyeler katılır. Asıl temsilci üyenin herhangi sebeple  devamlı beş defadan fazla  toplantıya katılmaması halinde temsilci üyeliği kendiliğinden düşer.  Asıl üyenin temsilciliğinin herhangi  sebeple son bulması halinde görevlerini dönem süresi sonuna kadar yedeği olan üye sürdürür.  Yedek üyenin de toplantılara devamlı beş defadan fazla katılmadığı hallerde, dönem süresi sonuna kadar temsilci olacak asıl ve yedek üyeler  142. madde kuralına göre yeniden seçilir ve atanırlar.

Bakanlık temsilcisi Başkanın katılamadığı Meclis toplantıları için bir geçici Başkan, temsilci üyelerce seçilir.

Sosyal Sigortalar idare Meclisinin görev ve yetkileri aşağıda belirtilmiştir:

Bu Yasa ile ilgili yasa, tüzük, yönetmelik, tarife, tasarılarını;

Fonun yılık iş programı ile gelir, gider, yatırım ve yapılan işler raporunu ve bilânçosunu;

Fona 133. maddenin (2). fıkrası gereğince aktarılacak Bakanlık ödeneklerinin, ait olduğu personel kadrolarını ve idare masraflarını;

Fonun giderler bölümleri içinde uygun gördüğü aktarmaları, ek veya olağanüstü ödenek gereklerini;

Bakanlık yerel kuruluşlarına ait örgütleşmede bu kuruluşların genişletilmesini veya değiştirilmesini;

Fonun taşınmaz mal edinmesine ve idaresine ait  konuları incelemek ve Bakanlığa önerilerde bulunmak.

Fondan sarf edilmek üzere., İdare Meclisince zaman zaman saptanacak miktardan fazla olan her ödeme ile sözleşmeleri,

Fon için fayda görülen hallerde dava ve icra kovuşturmalarından feragat etmeyi  ve alacakların düşürülmesini; Fonun leh veya aleyhindeki dava ve kovuşturmaları sulh ve tahkim yolu ile çözümlemeyi,

Fonun malî bünyesi ve idaresi hakkında, diğer yasal olanaklara ve kararlara uygun surette yabancı uzman ve idareci çalıştırılmasını ve sözleşme projelerini,

Bakanlık personelinin eğitimi amacıyla kurslar ve seminerler düzenlenmesini; bunlardan yurt içinde veya dışında  öğrenim ve eğitim yapacakların  seçilmesini ve mecburi hizmetlerini,

Meclis Başkanı veya üyelerinin veya anılan Meclis raportörünün önerilerini,

90’ncı maddenin (3)’ncü fıkra kurallarına  bakılmaksızın, bu Yasanın uygulanmasından doğan ve Sosyal Sigortalar  Fonuna ödenmesi gereken prim ve gecikme zammı borçları bir hukuk davasına konu teşkil edebilir:

Böyle bir hukuk davasını  sonuçlandırmak üzere avukatlık yapma ehliyetine  sahip daire personeli veya icrai meslek yapan özel  avukatların  görevlendirilmesi önerilerini,

incelemek veya yeni önerilerde bulunmak suretiyle karara bağlamak.

İdare Meclisinin çalışmaları

18, 20/1991

Sosyal Sigortalar İdare Meclisi en az 4 üye ile toplanır. Kararlar, toplantıya katılan üyelerin basit çoğunluğu ile alınır. Başkan ve temsilci üyelerin birer oy hakkı vardır. Oylarda eşitlik halinde Başkanın verdiği oy, çoğunluğu sağlamış sayılır. Toplantı kararları Bakanlıkça düzenlenen bir Karar Defterine geçirilir. Toplantı kararlarının, toplantıya katılan her üye tarafından imzalanması zorunludur. Üyeler, karşı oy kullandıkları kararlara ilişkin karşı oy yazılarını ya karar metninde veya ayrıca verecekleri bir yazı ile açıkça belirtirler. İdare Meclisinin hangi sürelerde veya günlerde toplanacağı ve çalışma esas ve usulleri Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak bir Tüzükle saptanır.

Hakkı huzur

19,20/1991

Sosyal Sigortalar İdare Meclisi toplantılarına katılan Başkan ile üyelere ve anılan Meclis Raportörüne katıldıkları toplantılar için ödenen Hakkı Huzur tahsisatı aylık, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Yönetim Kurulu Başkan ve üyeleri ile Murakıplara ödenen Hakkı Huzur Tahsisatlarının ödenmesi ile ilgili Bakanlar Kurulu kararlarında belirtilen miktarlar doğrultusunda ödeme yapılmak suretiyle kıyasen uygulanır.

Bölüm XVI

KARŞILIKLAR VE TEKNİK BİLÂNÇO

Matematik karşılık, bu Yasa gereğince bağlanan gelir ve aylıkların ödenmesini sağlamak üzere hesaplanacak peşin değerlerin toplamıdır.

Ödenmiş primler karşılığı, sigortalılar  veya hak sahibi  kimseleri için bu Yasa gereğince ileride Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarından yapılacak ödemelerin bilânço tarihindeki değeri ile bu sigortalılar için sonraki yıllarda ödenecek Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primlerinin peşin değerleri arasındaki farktır.

Olağanüstü karşılık, her hangi bir hesap yılına ilişkin gelirlerin, o yıl yapılacak masraflarla yıl sonunda ayrılması  gerekli  karşılıklara yetmemesi halinde kullanılmak üzere ayrılan karşılıktır.

Her hesap yılı sonunda o yılın gelirlerinden matematik ve ödenmiş primler karşılıkları ile gereğine göre yönetim giderleri,  sigorta masrafları ve ayrılan başka karşılıklar çıkarıldıktan sonra kalanı olağanüstü karşılık olarak ayrılır.

Her hangi bir sigorta kolunun gerektirdiği yardım  ve ödemelerle bunların gerektirdiği yönetim giderlerini veya bu maddede belirtilen karşılıkları sağlamak üzere başka bir sigorta kolu gelirlerinden, sonradan mahsubu şartıyla gerekli harcamalar veya karşılık  ayırmaları yapılabilir.

Hastalık Sigortası giderlerinin bu sigorta kolu için alınan primlerle karşılanamayan miktarları bu sigortanın prim oranlarını yasa ile yeniden saptamak veya Devlet Bütçesinden tamamen veya kısmen yüklenilmek suretiyle telâfi edilir.

Bölüm  XVII

KIBRIS CUMHURİYETİ İDARESİ DEVRİNDE GEÇEN

SOSYAL SIGORTA DURUMLARINA GÖRE

ÖZEL UYGULAMALAR

Kapsam

Bölüm 354(31/56 ve 32/58),

23/1961

59,9/1981

Kıbrıs Cumhuriyeti idaresi sırasında uygulanan Sosyal Sigortalar Yasasına ve anılan idarenin Sosyal Sigorta Fonu’na tabi olmuş sigortalılardan, hakkında bu Yasaya ve bu bölümün müteakip maddeleri kurallarına göre özel surette sürdürülecek uygulamalar kapsamında sayılacaklar aşağıda belirtilmiştir:

Kıbrıs Cumhuriyeti İdaresi  Devlet kadrolarında  çalışmış olup anılan idarenin Sosyal Sigorta Fonu’nda kayıtlı sigortalı bulunarak prim ödeme mükellefiyetlerini  yerine getirmekte iken, 21 Aralık 1963 tarihinde Kıbrıs Türk Yönetimi kadrolarına intikal eden ve bu suretle o tarihten itibaren sigortalılıkları ve anılan Sosyal Sigorta Fonu ile ilişkileri kesilmiş olanlar;

Kıbrıs Cumhuriyeti idaresi sırasında 21 Aralık 1963 tarihinden önce Türk Cemaat Meclisi  kadrolarında  çalışmış olup anılan idarenin Sosyal Sigorta Fonunda kayıtlı sigortalı bulunarak prim ödeme mükellefiyetlerini  yerine getirmekte iken, görevlerine önce Kıbrıs Türk Yönetimi kadrolarında devam etmekten dolayı sigortalılıkları  ve  anılan   Sosyal Sigorta Fonu ile ilişkileri kesilmiş olanlar·

Kıbrıs Cumhuriyeti İdaresi sırasında  21 Aralık 1963 tarihinden önceki veya sonraki Türk toplum yerleri ve bölgeleri içinde veya dışında kalmış yarı resmî kurum ve kuruluşlarda, iktisadî Devlet Teşekküllerinde, resmî veya özel bankalarda, yabancı elçilik ve misyonlarda veya özel kesim işyerlerinde çalışmış olup anılan idarenin Sosyal Sigorta Fonu’nda kayıtlı sigortalı bulunarak;

21 Aralık 1963 tarihinde Kıbrıs Türk Yönetimi kadrolarına intikal eden,

21 Aralık 1963 tarihindeki Türk toplum yerleri ve bölgeleri içinde herhangi özel kesim işyerlerine intikal eden ,ve bu suretle 21 Aralık Z 963 tarihinden itibaren sigortalılıkları ve anılan Sosyal Sigorta Fonu  ile  ilişkileri  kesilmiş olanlar;

21 Aralık 1963 tarihinden sonra bir süre daha prim ödeme mükellefiyetlerini verine getirmekte iken,

21 Aralık 1963 tarihinde veya daha sonra, kendilerine atfı mümkün olmayan çeşitli nedenlerle sigortalılıklarını sürdürememiş, prim ödeme mükellefiyetlerini  yerine getirememiş ve bu suretle sigortalılıkları  ve anılan Sosyal Sigorta Fonu ile ilişkileri kesilmiş olanlar;

20 Temmuz 1974 tarihine kadar sigortalılıklarını sürdürmüş, ve prim ödeme mükellefiyetlerini  yerine  getirmiş iken,

20 Temmuz 1974 tarihinden sonra sigortalılıkları ve anılan Sosyal Sigorta Fonu ile ilişkileri kesilmiş olanlar·

Kıbrıs Cumhuriyeti idaresi sırasında  21 Aralık 1963 tarihinden önce bu İdarenin Devlet kadroları ile Türk Cemaat Meclisi  kadrolarında  çalışmış olup anılan idarenin Sosyal Sigorta Fonu’nda kayıtlı sigortalı bulunarak prim ödeme mükellefiyetini yerine getirmekte iken görevlerine Kıbrıs Türk Yönetimi kadrolarında devam etmiş ve bu suretle Türk Yönetimi kadrolarından emekliye ayrılmış olanlar ile emekli olduktan sonra ölenler veya emekli olmadan ölmüş olup anılan Sosyal Sigorta Fonu’ndan herhangi bir aylık veya ödenek bağlanmamış olanlar·

Kıbrıs Cumhuriyeti İdaresi  Sosyal Sigorta Fonu’ndan  16 Ağustos 1960 tarihinden önce bağlanmış ve almaya başlamış oldukları malûllük, yaşlılık, dulluk, yetimlik sigorta aylıklarının ödenmesi ve ilişkileri anılan  Fon tarafından  21 Aralık 1963 tarihinde veya daha sonraki bir tarihte herhangi sebeple kesilmiş veya yeniden devam  etmiş ve son defa tekrar kesilmiş durumda olanlar;

Kıbrıs Cumhuriyeti İdaresi Sosyal Sigorta Fonu’nda kayıtlı  sigortalı bulunarak 21 Aralık 1963 tarihinde veya daha sonraki bir tarihte ve en geç bu Yasanın uygulama tarihine kadar anılan  Fondan Malullük, Yaşlılık, Dulluk, Yetimlik  Sigortalarından almaya hak kazanmış oldukları aylıkları anılan fon tarafından;

tahakkuk ettirilmemiş, ödenme işlemine başlanmamış ve bu  sigorta haklarını alamamış olanlar,

Kıbrıs Cumhuriyeti idaresi Sosyal Sigorta  Fonu’nda kayıtlı sigortalı bulunarak bu idarenin mevzuatına göre anılan Fondan İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları Sigortasından dolayı  almaya hak kazanmış oldukları sürekli tam veya kısmi malûllük iş göremezlik gelirleri  veya dulluk aylıkları  anılan  Fon tarafından:

Tahakkuk ettirilmemiş, ödenme işlemine başlanmamış ve bu sigorta haklarını alamamış olanlar.

Bu madde amaçları bakımından metin başka bir anlam vermedikçe “Kıbrıs Türk Yönetimi” deyimi Türk Cemaat  Meclisini, Genel Komiteyi, Kıbrıs Geçici Türk Yönetimini, Kıbrıs  Türk Yönetimini, Otonom Kıbrıs Türk Yönetimini ve Kıbrıs  Türk Federe Devletini  anlatır.

Bu bölüm amaçları bakımından “yetim ” hem annesi ve hem de babası ölmüş olan çocuğu anlatır.

Bildirim ve belgeler

20, 20/1991

45/1998

9,36/1988

149’uncu maddede belirtilen kişiler veya bunların hak sahipleri, Kıbrıs Cumhuriyeti İdaresi Sosyal Sigorta Fonu’na Yaşlılık Sigortası için ödemiş oldukları primlere ait prim ödeme sürelerinin kabulü için,Bakanlığa bir bildirim vermek ve bu bildirimi, gereğince ve gerçeğe uygun olarak düzenlemek zorundadırlar.

Ayrıca, 1 Ocak 1986 tarihinden başlayarak 149’ncu maddenin  (l)’nci,  (2)’nci veya  (4)’ncü fıkrası kapsamında  olanlar veya  bunların hak sahipleri Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti resmi Devlet Dairelerinden veya Kıbrıs  Cumhuriyeti  Sosyal Sigorta Fonundan veya bu hususu kanıtlayabilecek ilgili Sosyal  Sigorta Fonu,  Kurum veya  İdaresinden;  I49’ncu maddenin  (3)’ncü, (5)’nci, (6)’ncı veya (7)’nci fıkrası  kapsamında  olanlar veya  bunların  hak sahipleri de sadece Kıbrıs Cumhuriyeti  Sosyal Sigorta  Fonundan veya bu hususu kanıtlayabilecek ilgili Sosyal  Sigorta Fon, Kurum veya  idaresinden alınan  ve ellerinde mevcut olup geçerliliği, Sosyal Sigortalar İdare Meclisince kabul edilebilecek belgeleri  bildirimlerine ekleyerek Bakanlığa ibraz eklerler.

Ancak, 1 Haziran  1977 ile 31 Aralık 1985 tarihleri arasında İdare Meclisine sunulmak üzere Bakanlığa verilen ve Sosyal Sigortalar İdare  Meclisince  geçerli kabul edilen belgelere istinaden ve bu Yasanın ilgili kurallarına göre yapılan işlem ve uygulamalar saklı tutulur.

Anılan bildirimin örneği, işlemlerin gereğine  göre Sosyal Sigortalar İdare Meclisince saptanır.

Bakanlık veya Sosyal Sigortalar  idare Meclisi anılan bildirimleri  ve belgeleri her  zaman tekrar isteyebilir,  tamamlatabilir,  yeniletebilir, içeriğini  gerekli  gördüğü şekilde  araştırmaya   bağlı tutabilir

Bildirim ve anılan belgeler, ilgili kişiler hakkında yürütülecek işlemlere yeterli ve  kanıtlayıcı bilgileri ve olumlu hükümleri taşımadıkça geçerli sayılamazlar.

149. maddede belirtilen kişilerin, Kıbrıs Cumhuriyeti idaresi Sosyal Sigorta Fonu’na Yaşlılık Sigortası için  ödemiş oldukları  primlere ait bildirimlerinde ve varsa belgelerinde belirttikleri ve Sosyal Sigortalar  idare Meclisince geçerli kabul edilen haftalık prim ödeme süreleri, haklarında bu Yasanın Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortasının uygulanması bakımından aynen nazara alınır.

149. maddede belirtilen kişiler bu Yasanın 4. maddesi kapsamında sigortalı sayılarak bir işte çalışmaya başladıkları tarihte 45 yaşını doldurmamış bulundukları takdirde sigortalılık   durumlarına

göre haklarında bu Yasanın diğer bütün bölümlerinin   kuralları ile 150 ve 151. maddeler kurallarındaki süreler nazara alınarak aynen uygulanır.

Yaş ve süreye göre özel uygulama

10,36/1988

149. maddenin (1)’nci, (2)’nci, ve (3)’ncü. fıkralarında belirtilen kişiler, 1.6.1977 tarihinde,

61, 9/1981

45-60 yaş arasında bulundukları takdirde, Sosyal Sigortalar İdare  Meclisince 150.  ve 151. maddelere uyularak geçerli kabul edilen eski prim ödeme gün süreleri ;

 2000 günden az ise :

geçerli eski süreler ile 2000 gün arasındaki süreyi bu Yasaya göre sigortalılığının başladığı tarihte  87. maddeye göre nazara  alınacak  prime esas ücreti veya  gelir  basamağı üzerinden prim ödenmesi tamamen kendisine ait olarak  borçlanmak ve bu Yasa kapsamında en az  1800 gün Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası primi de bu Yasaya göre ödenmiş bulunmak şartıyla ;

33,26/1985

2000 gün ve daha fazla ise ;

Bu Yasa kapsamında en az 1800 gün Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası primi bu Yasaya göre ödenmiş  bulunmak şartıyla;

Sigortalılık süresi 15 yılı doldurmuş olanlar

gibi ve 61. maddenin (l). fıkrası (b) bendindeki şartlara ayrıca yararlanma şartı olarak   bakılmaksızın , 60 yaşını doldurmuş olmak koşulu ile yazılı  istekleri üzerine 62.maddedeki esaslara göre aylık bağlanır ve bu Yasanın diğer ilgili  kuralları uygulanır.

Yukarıdaki (a) ve (b) bentlerinde öngörülen  1800 günlük prim ödeme şartını yerine getirememiş olanlara ancak 65 yaşını doldurduktan  sonra yazılı  istekleri üzerine  kendilerine (1)Numaralı  Cetvele göre ödenek tahakkuk ettirilir.  Ayrıca Bu Yasa kapsamında  kendileri için ödenmiş  her tam 360 prim günü için bu  miktar % 5  artırılarak verilir.

Bu  şekilde  yükümlülüklerini  yerine getirmekte  iken  malûl   olan  sigortalıya Yasanın 55. maddesindeki Malûllük  Sigortasından veya ölen sigortalının dul eşine veya  yetim çocuklarına  Yasanın 67. maddesindeki Ölüm  Sigortasından aylık almaya hak kazanamadıkları takdirde, (1) Numaralı Cetvele göre yukarıdaki paragrafta öngörüldüğü şekilde artışlı olarak ödenek tahakkuk  ettirilir ve Yasanın diğer ilgili kuralları uygulanır.

61 ve daha yukarı yaşta bulundukları takdirde, Sosyal Sigortalar İdare Meclisince 150 ve 151. maddelerde uyularak geçerli kabul edilen eski prim ödeme gün süreleri

1800 veya daha fazla gün olanlar,

1800 günden az olanlar ,1800 güne kadar olan süreyi  bu Yasaya göre sigortalılığının başladığı tarihte 87. maddeye göre nazara alınacak prime esas ücreti veya gelir basamağı üzerinden, Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası primlerinin tüm hisselerinin ödenmesi kendilerine ait olmak üzere borçlanmak suretiyle,

Yasanın 4. maddesi kapsamında sigortalı olarak en az 1800 gün Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası primi ödemiş olanlara, sigortalılık süresi 15 yılı doldurmuş olanlar gibi 61. maddenin (1). fıkrası (b) ve (c) bentlerindeki sürelere ayrıca yararlanma şartı olarak bakılmaksızın yazılı istekleri üzerine 62.maddedeki esaslara ve usullere göre yaşlılık aylığı bağlanır ve Yasanın diğer ilgili  kuralları uygulanır.

     Anılan 1800 gün prim ödeme şartını  yerine getirememiş olanlara, ancak 65 yaşını doldurduktan sonra yapacakları yazılı müracaatları üzerine Yasa’ya ekli (1) Numaralı cetvele göre ödenek tahakkuk ettirilir.Ayrıca bu Yasa kapsamında kendileri için ödenmiş her tam 360 prim günü için bu miktar, %5 artırılarak verilir.

Bu şekilde yükümlülükleri yerine getirmekte iken  malul olan sigortalıya veya ölen sigortalının dul eşine veya yetim çocuklarına da (1) Numaralı Cetvele göre yukarıdaki paragrafta öngörüldüğü şekilde artışlı olarak ödenek tahakkuk ettirilir  ve Yasanın diğer ilgili kuralları uygulanır.

149 ve 150. maddeler kapsamına giren ve 21 Aralık, 1963 ile 31 Mayıs, 1976 tarihleri arasında çalışmakta oldukları işverenleri tarafından Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigorta Fonuna katkı amacıyla maaş veya ücretlerinden yapılmış bulunan kesintilerin, bu amaçla hazırlanacak tüzük uyarınca saptanacak kıstaslar çerçevesinde Bakanlığa ödenmesi halinde bu süreler, Sosyal Sigortalar İdare Meclisince geçerli kabul edilen eski sigortalılık süreleri  ile birleştirilir.

Bu madde kapsamına giren ve haklarında gelir basamağı nazara alınacak sigortalıların ödeyecekleri primlerle kendilerine yapılacak  yardım ve ödemelerin  hesabında esas tutulacak  gelir basamağı 87. maddenin (2). fıkrasına göre  hazırlanacak  gelir basamağı tablosunda belli edilir.

l49. ve  150. maddeler  kapsamına girenlerin 153. maddenin 1 (a) ve (2) (b) bentlerine göre ödemekle   yükümlü oldukları geriye dönük primler için İdare  Meclisi kararı ile uzun vadeli kredi işlemi uygulanır. Bu kişilerin kredi işlemleri ile devreler itibarı ile ödeyecekleri primler tüzükle saptanır.

Doğmuş haklara göre özel uygulama ve tüzük yapma yetkisi

62,9/1981

I Numaralı Cetvel

Anılan (4). (5). ve (6). fıkralarda belirtilenler için malullük, yaşlılık veya  emeklilik, dulluk, yetimlik ödenekleri olarak bu Yasaya ekli  I.Numaralı Cetvelde yazılı miktarlar üzerinden,

II Numaralı Cetvel

21, 20/1991

Anılan (7). fıkrada belirtilen kişiler için sürekli tam veya kısmi malullük . iş görmezlik veya dulluk ödenekleri olarak bu Yasaya ekli II. Numaralı Cetvelde yazılı miktarlar üzerinden,  bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren hak kesbetmiş sayılarak ödenek tahakkuk ettirilir ve ödeme işlemleri bakımından bu Yasanın diğer ilgili maddeler kurallarındaki usuller uygulanır.

Bu kişiler, Yasanın 4. maddesi kapsamında sigortalı sayılarak bir işte çalışmaya başladıkları takdirde 150. ve 151. maddeler uyarınca gerekli işlemlerle birlikte durumlarına göre Yaşlılık Sigortası  bakımından 152.  ve 153. maddeler ve 64. madde kuralları  ve diğer sigortalar bakımından da ilgili kurallar uygulanır.

Ancak, bu kişilerin bu şekilde sigortalılıklarından dolayı l53. maddeye göre bağlanan veya bağlanacak aylıklar Yasaya ekli I. Numaralı Cetvele göre almakta oldukları veya almaya hak kazandıkları ödenekten daha düşük olduğu sürece kendilerine, I Numaralı Cetvele göre verilen miktarlar üzerinden ödemeye devam edilir.

Yukarıdaki (1)’inci ve (2)’nci fıkralarda bahsedilen I. Numaralı Cetvel ve II. Numaralı Cetveldeki ödenek miktarları günün koşullarına göre Maliye ile görevli Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak bir Tüzükle artırılabilir.

Kıbrıs Cumhuriyeti sosyal sigorta fonundan menfaat almaya başlayanlarla ilgili kurallar

Fasıl 354

31/56

32/58

23/61

34,26/1985

154

A

Kıbrıs Cumhuriyeti idaresi devrinde geçen eski sigortalılık süreleri. dikkate alınmak suretiyle, bu Yasanın 153. maddesine istinaden aylık veya 154. maddesine istinaden ödenek almakta olanlara, Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigorta Kanunu altında Kıbrıs Rum Yönetimince herhangi bir zamanda menfaat verilmesine başlanması halinde Kıbrıs Rum Yönetimince verilen  menfaatin daha yüksek olması halinde, bu Yasanın yukarıda belirtilen 153. veya 154. maddelerine göre verilmekte olan aylık veya ödenekler, Kıbrıs Rum Yönetimince menfaat verilmesine başlanan ayı takip eden ay başından itibaren durdurulur.

Ancak, Kıbrıs Rum Yönetimince verilen menfaat, bu Yasa altında verilen aylık veya ödenekten daha düşük olduğu  sürece, Kıbrıs Rum Yönetiminden aldıkları ödenek miktarını Devlete ait Merkez Bankası kanalıyla belgelemesi halinde bu miktar, bu Yasanın Özel Uygulamalar Bölümü kuralları çevresinde, almaya hak kazandığı aylık ve ödenek miktarına iblağ edilir.

Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigorta Kanunu altında Kıbrıs Rum Yönetimine verilmekte olan menfaatin kesildiğinin veya durdurulduğunun tespiti veya ispatı halinde, bu Yasanın 64., 153. veya 154. maddesine  göre yeniden aylık veya ödenek bağlanır. Bu şekilde yeniden bağlanacak aylık veya ödeneğin başlangıç tarihi, bu durumun tespiti veya hak sahibince ispatına müteakip ödenmek üzere aylığın kesildiği tarihi takip eden ay başıdır.

2, 14/1990

Bu Yasanın Öze1 Uygulamalar XVII. Bölümü hükümleri altında menfaat almakta olan herhangi bir hak sahibine ayni süredeki sigortalılığı için hem bu Yasa altında hem de Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigorta Kanunu altında menfaat verilemez.

Bu gibi kişiler Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigorta Kanunu altında menfaat aldıkları sürece, 149. madde kapsamında mütalaa edilmezler ve kendilerine aynı devreler için bu Yasa altında ödenen menfaatleri, Sosyal Sigortalar Dairesi  Müdürlüğünce uygun görülecek taksitler halinde iade etmek zorundadırlar.

Ancak, Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigortalar Fonuna tabi sürelerden dolayı, bu Yasa ile yürürlükten  kaldırılan  Sosyal  Sigortalar  Yasası  uyarınca, Rum  Yönetimi  Sosyal  Sigortalarınca  kendilerine aylık bağlanmış  olanların,  yazılı  olarak  başvurmaları halinde,  Kıbrıs Türk  Sosyal  Sigortalar  Yasası uyarınca  ödedikleri  prim  gün  sayısı  her  iki  yasa gereğince ödemiş oldukları toplam prim gün sayısına  oranlanmak  suretiyle  bulunacak  katsayı,  yine Kıbrıs Türk Sosyal  Sigortalar  Yasası uyarınca  her iki  sürenin  birleştirilmesi  suretiyle  hesaplanarak bağlanmış veya bağlanacak olan aylık  miktarı  ile çarpılmak  suretiyle  elde  edilecek  miktar  kadar ödenek almak hakları saklıdır.

Bu koşul bendi  uyarınca verilecek  olan  ödenek miktarları,  Geçici  8.  madde  uyarınca   Bakanlar Kurulunca saptanan en düşük aylık miktarı ile bağımlı olmaksızın Sosyal Sigortalar Fonundan  karşılanır.

Kıbrıs Rum Yönetimince verilen menfaat ile bu koşul bendi uyarınca alınacak ödenek toplamı, yalnızca bu Yasa uyarınca hak sahibi olunan aylık veya ödenek miktarından az olduğu sürece yukarıdaki (1). fıkra kuralı uygulanır.

Bu Yasanın 153. maddesine istinaden prim ödeyenler veya hak sahipleri, daha sonra kendilerine Kıbrıs Rum Yönetimince Kıbrıs Cumhuriyeti Sosyal Sigorta Fonundan menfaat verilmesine istinaden, bu Yasa altında ödemiş oldukları primlerin toptan ödeme olarak iadesini talep edemezler.

Bu Yasanın Özel Uygulamalar XVII. Bölümü kuralları dışındaki şartları yerine getirmek suretiyle, münhasıran bu Yasa altındaki  sigortalılıklarından dolayı menfaat  almakta olanlarla hak sahipleri bu madde kurallarından istisnadır.

150. ve 151. maddeler kurallarına  uyularak beyan ve kabul edilen eski prim ödeme gün süreleri:

(a)

En az 1800 gün  tutarında  bulunanlar  ödeyecekleri primlere esas tutulmak üzere;

88. maddeye göre  tespit edilecek alt ve üst sınırlar arasında ve 50 liradan  az olmayan kesirlerle belirtecekleri bir günlük kazanç miktarını, veya

153. maddenin (4). fıkrasına  göre tespit edilen gelir basamağını, Bakanlığa yapacakları yazılı müracaatlarında beyan  ve tekeffül ettikleri takdirde, haklarında 95.  maddenin  bu istek durumlarına ilişkin şartları ve kuralları nazara alınarak Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortasına ait diğer kuralları aynen uygulanır.

1800 günden az olanlar, 1800 güne tamamlanacak kadar süreyi, yukarıdaki (1). fıkraya göre beyan ve tekeffül edecekleri prime  esas kazanç  veya basamak üzerinden Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası prim  oranının tamamına göre tarafından ödeyeceği  miktarları borçlanmak ve bu borçlarını  bir yıl içinde, en çok dört taksitte ödemek kaydıyla haklarında 95. maddenin bu istek durumlarına ilişkin şartları ve kuralları nazara  alınarak Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortasına ait diğer kuralları aynen uygulanır.

Yukarıdaki (1). fıkrada yazılı şekilde işlem yapılmasını istemeyenler hakkında, ancak 60 yaşını doldurmuş olmak, 150  ve 151. maddelere  uyulmak şartıyla,  bu Yasaya ekli (1) Numaralı Cetvelde yazılı yaşlılık aylığına ait ödenek miktarının ;

1800 gün ve daha fazla prim ödeme süresi bulunanlara 1/3 oranında aylık tutarının iki yıllığı bir defa için ve müteakiben hiç bir hak iddia ve talebinde bulunmamak üzere toptan olarak verilir ve her türlü  sigortalılık ilişkileri kesilir.

        Ancak, ölümden dolayı hak sahiplerine yapılacak toptan ödemelerde yaş haddi aranmaz.

Bu Yasanın 150 -155. maddelerinin uygulamalarından doğacak her türlü genel veya kişisel özel incelemeler ve itirazlar hakkında Sosyal Sigortalar idare Meclisinin kararından sonra gereği halinde Bakanlığın önerisi ve aracılığı ile Bakanlar Kurulu kesin karar verir.

Fonda özel bölüm ve muhasebe

36,26/1985

Bu Yasanın 149 – 155. maddeleri uygulamalarının gerektirdiği sigorta gelir ve giderleri,  bu Yasa ile kurulan Sosyal  Sigortalar Fonunda ve muhasebesinde ayrıca açılacak özel bölümlerde  ve hesaplarda işleme alınır ve izlenir.

Anılan maddelerde belirtilen kişilere, aynı maddelere göre :

Bu Yasanın 4.maddesi kapsamında 1 Haziran 1977 tarihinden sonra en az 1800 günlük Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primleri ödenmek suretiyle bağlanacak aylıklarla yapılacak ödemelerde ve verilecek artışlarda sigortalının :aylığının, l Haziran 1977 tarihinden önceki primi ödenmiş kabul edilen gün sayısının toplam prim  ödeme gün sayısına göre oranı kadarki miktarı, Devlet bütçesi tarafından karşılanır ve bu sigortalılardan alınan Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primleri de aylık bağlanmasındaki orana uygun olarak Fonun ve Devlet bütçesinin mükellefiyetinin karşılanmasında kullanılır.

Bu Yasanın 4.maddesi kapsamında 1.Haziran 1977 tarihinden sonra 1800 günden az Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primi ödenmiş bulunan sigortalıya bağlanacak aylıklarla yapılacak ödemelerin ve verilecek artışların l Haziran 1977 tarihinden önceki primi ödenmiş kabul edilen gün sayısının toplam prim  ödeme gün sayısına oranı kadarki miktarı, Devlet bütçesi tarafından karşılanır.

Bu Yasaya ekli I ve II Numaralı Cetvellerde yazılı miktarlar üzerinden yapılacak ödemeler de, Devlet bütçesi tarafından karşılanır ve bu miktarlar her yıl Devlet bütçesi içinde Bakanlık bütçesine “Sosyal Sigortalar Fonu Öze1 Uygulamalar Bölümü Ödeneği” olarak ayrıca konulur ve Bakanlıkça aylık devrelerde yeterince Fonun anılan Özel Uygulamalar Bölümüne aktarılır.

Mali yıl sonunda tahakkuk eden kati sarf tutarları en geç üç ay içinde Fon ile Bakanlık ve Devlet bütçeleri arasında mahsup ve tesviye edilir.

Yukarıdaki (2). ve (3). fıkra kurallarına rağmen bu Yasanın Özel Uygulamalar bölümü kapsamında olup 1 Haziran 1977 tarihinden sonra bu Yasanın 4. maddesi kapsamında sigortalı olmamış veya sigortalı olmakla beraber 1800 günden az prim ödemiş olan sigortalılarla bunların hak sahiplerinin aylık veya ödeneklerinin artırılması halinde, verilecek artıların bir kısmı Sosyal Sigortalar Fonunun mali olanakları dikkate alınarak idare Meclisinin tavsiyesi üzerine Bakanlar Kurulunca  alınacak bir kararla Sosyal Sigortalar Fonundan karşılanabilir.

Bölüm XVIII

CEZA KURALLARI

Müeyyideler

20/1991

10’uncu,11’inci ve 28’inci maddelerde belirtilen işlemleri yerine getirmeyen; veya

Bu Yasa ile ve bu Yasa gereğince hazırlanan Tüzük ve Yönetmeliklerle yükletilen yükümleri yerine getirmeyen,

bağımsız çalışanlarla işverenler, resmi aylık asgari ücret tutarına kadar para cezasına veya iki yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler. Tekerrür halinde cezalar iki katına kadar yükseltilebilir.

Ayrıca bu cezalara ilaveten Mahkeme bu Yasa uyarınca prim, gecikme zammı ve faiz borçlarının ödenmesini, işyeri veya sigortalı kayıt ve bildirimlerinin yapılmasını ve bu Yasa uyarınca doğan diğer mükellefiyetlerin yerine getirilmesini de emredebilir.

bir suç işlemiş olur ve mahkumiyeti halinde resmi aylık asgari ücret tutarına kadar para cezasına veya altı ayı geçmeyen hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilir.

Bağımsız çalışanlarla işverenler yukarıda öngörülen cezalara ek olarak Bakanlığın uğrayacağı zararları da genel kurallara göre ayrıca Fona öderler.

Bölüm XIX

GEÇİCİ  KURALLAR

Geçici  Madde Sigortalı çalıştırıldığını bildirme süresi

10. maddede belirtilen haller bu Yasanın uygulanmaya başladığı tarihten önce meydana gelmiş ise, 10. madde kuralları bu Yasanın uygulamaya girdiği tarihten başlanarak nazara alınır.

Geçici Madde

İleri yaştakilere aylık bağlama koşulları

12,36/1988

Bu Yasanın 4.  maddesinde yazılı kişilere  nitelikleri  itibarıyla uygulanmaya başladığı tarihte 45 yaşını geçmiş bulunan sigortalılardan, 60 yaşını doldurmakla beraber 61. maddede yazılı şartları yerine getirmemiş olmaktan dolayı, bu Yasada başkaca özel  kurallarla düzenlenmemiş surette Yaşlılık Sigortasından aylık bağlanmasına hak kazanamayan ve :

Bu Yasaya göre sigortalılıklarının başladığı tarihten önceki 10  yıl içinde Kıbrıs Türk Yönetimi  ve Kıbrıs Türk Federe  Devleti  idaresinin geçerli olduğu yer ve   bölgelerde 4’ncü madde kapsamı niteliğinde en, az 2000  gün çalıştıklarını  Sosyal  Sigortalar   Dairesi  Müdürlüğünce  geçerli kabul edilecek çalışma belgeleri  ile belgeleyen;

Bu Yasaya göre sigortalılık süresince her yıl için en az ortalama 300 günlük sigorta primleri  ve Devlet karşılıkları  ödenmiş olan;

En az  5 yıl bu Yasa kapsamında  sigortalı bulunan;

Fasıl 154

13/1959

3/1962

43/1963

15/1972

20/1974

31/1975

6/1983

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde hizmetlerine gereksinim  duyulması  nedeniyle 1 Haziran 1977 tarihinden önce özel İskâna bağlı tutularak, yukarıda sözü edilen tarihten  önce veya sonra Kuzey Kıbrıs Türk  Cumhuriyeti  yurttaşlığına geçmiş ve  sürekli olarak Kuzey Kıbrıs  Türk Cumhuriyetinde ikamet eden ve bu  durumunu Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürlüğünce geçerli kabul edilecek çalışma  belgeleriyle  en geç 31  Aralık 1989 tarihine kadar belgeleyen ve bu Yasaya göre ödemiş  oldukları prim süresini borçlanma için başvurduğu tarihte yürürlükte  bulunan prime esas ücreti veya seçtiği gelir basamağı üzerinden Malûllük ,Yaşlılık ve Ölüm Sigortası primlerinin tüm hisselerinin ödenmesi tamamen kendilerine ait olmak üzere, bu  maddenin (1)’nci fıkrasının (b) ve (c) bentlerindeki koşullan yerine getirmiş olmak koşuluyla, prim  ödediği  süreyi borçlanmak suretiyle 3600 güne tamamlayan, sigortalılara sigortalık süresi 15 yılı doldurmuş olanlar gibi 62’nci ve 63’ncü maddelerdeki esaslara ve usullere göre yaşlılık aylığı bağlanır.

Yasal süresi içinde verilmeyen Çalışma Belgeleri. en geç 31 Aralık 1989 tarihine kadar verildiği takdirde, süresi içinde verilmiş çalışma belgesi  olarak kabul edilir ve yeniden yapılacak  yazılı başvuru üzerinde işlemleri ona göre yapılır. İşverenler bu çalışma belgelerini düzenlemekten kaçınırlarsa, sigortalıların ilgili işverenlerden   zarar   ve ziyan isteme haklan saklıdır.

Bu maddede belirtilen nitelikteki çalışma belgelerinin gerçeğe uymadığı bir Mahkeme kararıyla saptandığı takdirde, gerek bunu düzenleyenler   gerekse ilgili sigortalılar, Sosyal Sigortalar  Fonunun  bu yüzden uğrayacağı zararları %50 fazlasıyla ve yasal faizi ile birlikte ödemekle yükümlüdürler.

Bu gibiler hakkında ayrıca Ceza Yasası kuralları  da uygulanır.

Bu Yasanın 4. maddesinin (1). fıkrasında yazılı nitelikteki sigortalının çalıştırıldığı kamu kurum ve kuruluşlarında ve bağlı işyerlerinde ücretleri  Devlet Bütçesinden veya başka kaynaklardan ödenen kadrosuz  veya kadro karşılığı arızi tayinli statüde istihdam edilenler, bu Yasanın anılan fıkrada yazılı olanlar hakkında uygulanmaya başladığı tarihten itibaren, hizmete alınma  şartlarına dayanarak 4. maddenin (2). fıkrasında yazılı niteliği haiz olmuş sigortalı sayılırlar.

Bu Yasanın 4. maddesinin (I). fıkrasında  yazılı niteliği haiz olanlar hakkında uygulanmaya başladığı tarihte anılan fıkra gereğince sigortalı surette istihdam edilenler ile; aynı tarihte kamu kurum ve kuruluşlarında veya bağlı işyerlerinde ücretleri Devlet   Bütçesinden veya başka kaynaklardan ödenen kadrosuz veya kadro karşılığı arızi tayinli geçici statüde veya 4. maddenin (2). fıkrasında yazılı  niteliği haiz, sigortalı surette istihdam edilenlerin, sigortalılıklarının bu suretle başladığı tarihten önce herhangi nam altında aldıkları  ücretlerinin ilişkin olduğu süreleri ile varsa bu Yasaya göre borçlanılan veya geçerli kabul edilen süreleri, bu Yasa uyarınca sağlık yardımlarının ve işsizlik Sigortası dışında geçici iş göremezlik ödeneklerinin sağlanmasında nazara alınacak sürelerden sayılır.

Geçici madde tercih hakları

67,9/1981

Bu tercih hakkı sadece emeklilik hakkı veren iş itibarıyla olduğundan, bu Yasa, kapsamında sigortalı  olması gereken diğer bir iş yapan veya diğer bir işte çalışan kimse, emeklilik hakkı kazandıran işi itibarıyla tercih hakkı bulunduğuna bakılmaksızın, diğer işi itibarıyla sigortalı olmak zorundadır.

(l). Fıkrada öngörülen  tercih haklarının  nasıl  kullanılacağı, Kuzey Kıbrıs  Türk  Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisince onaylanacak bir tüzükle saptanır.

Geçici madde

Kamu görevine ileri yaşta girenlerin bu Yasa kapsamına alınması

68,9/1981

Bu Yasa 4. maddesinin  (1). fıkrası  kapsamında çalıştırıldıkları halde, emeklilik hakkı kazandıran bir mevkiye atananlardan, mecburi emekli yaşına geldiği zaman kamu görevine ileri yaşta girmesi nedeniyle emeklilik mevzuatında gerekli on yıllık fiili hizmet süresini  tamamlayamayacak durumda bulunanlar, Geçici 5. maddedeki tercih haklarına bakılmaksızın bu Yasa kapsamında mütalaa edilir ve işlemleri bu Yasaya göre yapılır.

Geçici madde

Örgüt kuruluşu ve kadroları

Ek III

69,9/1981

Bakanlık kuruluş ve görevlerine ait mevzuatla ayrıca düzenleme yapılıncaya kadar, bu Yasanın gerektirdiği görev ve hizmetleri yerine getirmek üzere Bakanlık bünyesinde bir “Sosyal  Sigortalar Dairesi kurulur.  Bakanlık Sosyal Sigortalar Dairesinin merkez ve yerel kuruluşları, bu kuruluşlarda istihdamı  zorunlu personele ait  kadrolar, barem derecelerine göre mevki ve memuriyet unvanları itibarıyla yer ve miktar olarak, bu Yasaya ekli (III) Numaralı Cetvelde tespit edildiği şekilde Bakanlığa tahsis edilmiştir.

Bakanlık Sosyal Sigortalar Dairesi personeli için tahsis edilen  19 ve daha yukarı barem derecelerindeki kadrolara atamalar hakkında Karma Memurin Komitesi, Kadro Alt Komitesi, Âmme Hizmeti Komisyonu gibi ve ilgili her nevi ve derecedeki bütün mercilerde yapılacak işlemlerin, bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren en geç bir ay içinde öncelik ve ivedilikle sonuçlandırılması zorunludur.

18 ve daha aşağı barem derecelerindeki  kadrolara Âmme Hizmetleri Komisyonu tarafından atamalar yapılıncaya kadar, Bakanlıkça bu kadrolar karşılık tutularak, hizmete uygun personel, en geç bir yıl süre için arızî tâyin statüsünde istihdam yapılır.Ancak devlet dairelerinde kadro fazlası personel arasında yetenekli olanlara öncelik verilir.

Bakanlık, Sosyal Sigortalar Dairesinin, kuruluşunu  izleyen  ilk malî yıl  başına kadar her çeşit personel ve Yönetim  giderleri 133. maddenin 2. fıkrası ve 139. madde kuralları  altında Fonun kuruluş sermayesinden karşılanır.

Geçici Madde Gelir ve aylıkların artırılması

23,20/1991

Temmuz 2009 tarihinden itibaren Devlet Planlama Örgütü tarafından yayımlanacak Tüketici Fiyatları Genel Endeksinde Aralık ayı esasına göre oluşacak artış farkı kadar miktar altı aylık dönemler halinde Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere yılda iki kez konsolide edilerek uygulanır.

Ancak Tüketici Fiyatları Genel Endeksinin eksi çıkması halinde bu eksiler, sonraki dönemlerde Tüketici Fiyatları Genel Endeksinde oluşacak artılardan düşülerek uygulamaya devam edilir.

Geçici Madde Sigorta yatırımı yapılmış sayılacak hizmetler

29/1976

13, 36/1988

1976 Güvenlik  Kuvvetlerinin Madde   Kuruluş, Görev ve Yetkileri Yasasının yürürlüğe girdiği 30 Kasım 1976 tarihine kadar Kıbrıs Türk Mukavemet Teşkilatı sâflarında hizmet görüp veya mücahitlik yapıp da bu hizmetlerine karşılık herhangi bir emeklilik aylığına hak  kazanmamış  veya emeklilik aylığı hesaplanmasında,  dikkate alınmamış olanların bu hizmetleri, Güvenlik Kuvveleri Komutanlığından alınarak Sosyal Sigortalar Dairesine ibraz edilecek belge ile belgelenmek koşuluyla,  Malûllük  veya  ölüm Sigortaları uygulamalarında 1.6.1977  tarihinden  sonra bu  Yasa kapsamında en  az 1800 gün; Yaşlılık Sigortası   uygulamalarında ise 1.6.1977 tarihinden sonra bu Yasa kapsamında en az 3600 gün Malûllük, Yaşlılık ve ölüm Sigortası primi ödemiş olmak koşuluyla primi ödenmiş gün sayısına eklenir.

20.7.1974 ve/veya 20.8.1974 tarihleri arasında Barış Harekatına katılmış olup,halen Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası kapsamında olup da  askerlik hizmetlerine karşılık herhangi bir emeklilik aylığına hak kazanmamış ve emeklilik aylığı hesaplanmasında dikkate alınmamış olanların bu hizmetleri yukarıda belirtilen tarihler arasında Barış Harekatına katıldığını terhis belgesi ile Sosyal Sigortalar Dairesi’ne ibraz etmeleri koşuluyle Malüllük veya Ölüm sigortaları uygulamalarında 1.6.1977 tarihinden sonra bu Yasa kapsamında enaz 1800 gün;Yaşlılık sigortası uygulamalarında ise 1.6.1977 tarihinden sonra bu yasa kapsamında en az 3600 gün Malüllük,Yaşlılık ve Ölüm sigortası primi ödemiş olmak koşulu ile  primi ödenmiş gün sayısına 720 gün eklenir.

Sigortalının hem bu Yasanın  Özel Uygulamâlar Bölümü kapsamında  Sosyal Sigortalar İdare  Meclisince  geçerli kabul edilen eski prim ödeme gün süresi ve sigortalılık süresi  bulunması; hem de (1)’nci fıkranın  (a) veya (b) bentlerinde belirtildiği  şekilde hizmetleri bulunması  veya  sadece (1)’nci fıkranın (a) veya (b)  bentlerinde belirtildiği şekîlde .hizmetleri bulunması halinde, bu süreler aynı zamana rastlamamak koşuluyla birleştirilir. Aynı süreler  mükerreren dikkate alınmaz.

Yukarıda belirtildiği şekilde müteaddit prim ödeme gün sürelerinin  mevcudiyeti veya bu sürelerin çakışması hallerinde, yapılacak işlemlerde varsa, öncelikle  150’nci  madde kuralları uyarınca belgelenen süreler,   daha sonra Geçici 9’ncu maddenin   (1)’nci fıkrasının (c) bendi ve Geçici 9’ncu maddenin (1)nci fıkrasının (a) bendi sırası takip edilir.

Yukarıdaki (1)’inci fıkra uyarınca kabul edilecek prim günleri toplamının başlangıç tarihi, sigortalının  bu Yasa kuralları uyarınca, ilk defa   sigortalı olduğu tarihten önce ise ilk   sigortalılık başlangıç tarihi, bu maddenin (1)’nci fıkrası uyarınca kabul  edilecek prim ödeme gün sayısı kadar geriye götürülür.

Yukarıdaki (1)’inci fıkra uyarınca   Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları  için kabul edilecek prim ödeme gün sayısı, her halükarda  1.6.1977  tarihinden sonra bu Yasa kapsamında ödenmiş prim günü olarak dikkâte alınmaz.

Geçici Madde

Halen aylık alanların derece ve basamağının saptanması

IV Numaralı Cetvel

38,26/1985

Geçici madde  gecikmiş prim borcu ve gecikme zamlarını ödeme şekli.

2.32/2002

48/1977

28/1985

31/1988

31/1991

23/1997 54/1999

Bu Yasanın 4.üncü maddesi altında sigortalı olanlar 31.12.1998 tarihi itibarıyla prim ve gecikme zamları ödenmiş olup 1.1.1999 – 31.12.2001 devresi için ödemeleri yapmamaları nedeniyle prim borcu bulunanlar 1.1.1999-31.12.2001 tarihleri arasındaki prim borçlarının tümünü bu yasanın yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak altı ay içinde ödedikleri takdirde ödemenin başladığı tarih itibarıyla o güne kadar tahakkuk eden gecikme zamları dondurulur.

Prim borçlarının tümünü yukarıda öngörülen altı ay içerisinde ödeyen sigortalılar ödemenin tamamlandığı tarih itibarıyla tahakkuk edecek gecikme zamlarını prim borcunun tümünü ödediği tarihi takip eden aybaşından itibaren iki  yıl içinde en çok yirmi dört eşit taksitte ödedikleri takdirde yukarıda belirtilen prim borçları ile gecikme zamlarını ödemiş olurlar.

Ayrıca gecikme zammı taksitleri yukarıda öngörülen yirmi dört ay içerisinde ödenmediği takdirde ilgili hak sahibi ödemediği gecikme zamlarını Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası çerçevesinde gecikme zammı ile birlikte ödemek zorundadır.

Geçici Madde

9/2003

30 Eylül 1999 tarihine kadar sigorta primlerini bir defada ödeyenlerin durumu

30  Eylül 1999 tarihine kadar Esas Yasanın (90).Maddesi altında Malüllük,Yaşlılık ve Ölüm  sigortaları primlerini bir defada ödemiş ve aylık almaya başlamış olanlar Esas Yasanın 8’inci maddesi kurallarına bakılmaksızın bu (Değişiklik) Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak  60 gün içerisinde müracaat etmeleri halinde hak sahibi olurlar.Bu süre içerisinde müracaat etmemeleri halinde bu haktan yararlanamazlar.Bu madde kuralları bu kapsamdaki kişilere bu (Değişiklik)Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten öncesi için geriye dönük maddi menfaat sağlamaz.

Geçici Madde

9/2003

1.6.1977 sonrası eski prim borçlarını ödeme şekli ile ilgili kurallar

Bu (Değişiklik) yasasının yürürlüğe girmeden önce Esas Yasanın 90. Maddesi  altında ödenmesi gereken bu (Değişiklik) Yasasının yürürlüğe gireceği tarihten önceki 3 yıldan fazla birikmiş olan prim borçları Esas Yasanın 4.maddesinin 3.Fıkrasına bağlı olarak çalışanların seçmiş oldukları aylık gelir basamağının ödeme tarihindeki karşılığı üzerinden ;

(2). Fıkrasına bağlı olarak çalışanların ise ödeme tarihindeki aylık prime esas kazançları üzerinden hesaplanır.

Bu şekilde hesaplanan prim borçlarına ayrıca gecikme zammı uygulanmaz.

Not:9/2003 sayılı Yasanın yürürlük tarihi 1 Mart 2003’tür.

Geçici

Madde

56/2003

1.1.1996-30.9.1999 tarihleri arasında sigorta primlerini geriye dönük ödeyenlerin durumu

1.1.1996-30.9.1999 tarihleri arasındaki süre içerisinde bu Yasanın 90’ıncı Maddesi altında Malüllük,Yaşlılık ve Ölüm sigortaları primlerini geriye dönül ödemiş olup,bu primleri Daire tarafından geçersiz sayılmakla birlikte primleri iptal edilmemiş ve hesaplarında duran kişilerin primleri bu Yasanın 8’inci Madde kurallarına bakılmaksızın geçerli sayılır.

Ancak,bu Yasanın 61’inci Maddesi koşullarını yerine getirenler bu (Değişiklik) Yasasının yürürlüğe giriş tarihinden başlayarak bu Yasa’nın 63’üncü Madde koşullarına göre yararlanırlar.

Not:56/2003 sayılı Yasa 1.8.2003 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi.

Geçici

Madde

Gecikmiş prim borcu ve gecikme zamlarının ödeme planı

5, 12/2005

Bu Yasanın 4’üncü maddesi altında sigortalı olanlardan 31.12.1989 tarihine kadar prim ve gecikme zammı borçları ödenmiş olanlar 01.01.1990 tarihinden bu Değişiklik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihe kadar ödeme yapmadıkları nedenle, biriken prim ve gecikme zammı borçlarını aşağıdaki ödeme planı çerçevesinde ödeyebilirler.

(1)  (A)            01.01.1990-31.12.19999 tarihleri arasındaki prim                            borçlarının yarısını;

(B)                   01.01.2000 tarihi ile bu Değişiklik Yasasının yürürlüğe girdiği tarih arasındaki prim borçlarının tümünü,

bu Değişiklik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak altı ay içerisinde ödemeleri halinde, ödeyenlerin ödemenin yapıldığı tarih itibariyle o güne kadar tahakkuk eden gecikme zamları dondurulur.

(2) Yukarıdaki (1)’inci fıkra kurallarına uygun olarak ödeme yapanlar, 01.01.1990-31.12.1999 tarihleri arasındaki prim borçlarının geriye kalan yarısı ile 01.01.2000 tarihinden bu Değişiklik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihe kadar tahakkuk eden ve dondurulan gecikme zamlarının 30%’unu, yukarıdaki (1)’inci fıkradaki ödemeyi takip eden aybaşından itibaren dört yıl içerisinde en çok 48 ay eşit taksitle ödeyebilirler. Ödemenin yapılması ile prim borçlarının ve gecikme zamlarının tümü ödenmiş olur.

(3) Gecikme zammı ile prim borçları taksitleri yukarıdaki (1)’inci ve (2)’inci fıkralarda öngörülen süreler içerisinde ödenmediği takdirde ilgili hak sahibi, ödemediği gecikme zammı ile prim borçlarını Kamu Alacakları Tahsili Usulü Yasası çerçevesinde gecikme zammı ile birlikte ödemek zorundadır.

Not: 12/2005 sayılı Yasanın yürürlük tarihi 8 Haziran 2005’tir.

Geçici

Madde

2, 16/2008

Gecikmiş prim borcu ve gecikme zamlarının ödeme planı

ile ilgili kurallar.

48/1977

28/1985

31/1988

31/1991

23/1997

54/1999

35/2005

Bu Yasanın 4’üncü maddesi altında sigortalı olup 31.12.1989 tarihine kadar prim ve gecikme zammı borçları ödenmiş olanlardan, 1.1.1990 tarihinden 31.12.2007 tarihine kadar biriken prim ve gecikme zammı borçlarını bu (Değişiklik) Yasasının yürürlüğe girdiği tarihe kadar ödeyemeyenler, bu (Değişiklik) Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak dört ay içerisinde Daireye müracaat etmeleri ve yapılacak değerlendirme sonucunda bu prim ve gecikme zamlarının tahsilinde yasal engel bulunmaması koşuluyla aşağıdaki ödeme planı çerçevesinde ödeyebilirler:

(1)    (A)1.1.1990-31.12.1999 tarihleri arasındaki prim borçlarının   %50’sini;

(B) 1.1.2000 tarihi ile 31.12.2007 tarihi arasındaki prim                      borçlarının tamamına bu prim borçlarına ait gecikme                       zammı borçlarının % 30’unu ekleyerek bulunacak toplam:

(a) 150.000.-YTL ve daha fazla ise prim borçlarının %                         25’i ve bu % 25 prim borçlarına ait gecikme                                     zamlarının % 30’unu;

48/77

28/1985

31/1988

31/1991

23/1997

54/1999

(b)   150.000.-YTL’den az ve 50.000.-YTL’den fazla ise prim borçlarının % 30’u ve bu % 30 prim borçlarına ait gecikme zamlarının % 30’unu;

(c)    50.000.-YTL ve daha az ise prim borçlarının % 50’si ve bu % 50 prim borçlarına ait gecikme zamlarının % 30’unu ödemeleri halinde, ödemenin yapıldığı tarih itibarı ile o güne kadar  tahakkuk eden gecikme zamları dondurulur.

(2)      Yukarıdaki (1)’inci fıkra kurallarına uygun olarak ödeme yapanlar,

1.1.1990-31.12.1999 tarihleri arasındaki prim borçlarının geriye kalan  %50’si ile 1.1.2000 tarihi ile 31.12.2007 tarihine kadar tahakkuk eden prim borçlarının geriye kalan kısmı ve bu kısma ait dondurulan gecikme zamlarının % 30’unu, yukarıdaki (1)’inci fıkradaki ödemeyi takip eden ay başından itibaren dört yıl içerisinde en çok kırk sekiz ay taksitle ödeyebilirler. Ödemenin yapılması ile prim borçları ile gecikme zamlarının tümü ödenmiş olur.

(3)      Gecikme zammı ile prim borçları taksitleri yukarıdaki (1)’inci ve

(2)’nci fıkralarda öngörülen süreler içerisinde ödenmediği takdirde ilgili hak sahibi, ödemediği gecikme zammı ile prim borçlarını Kamu Alacakları Tahsili Usulü Yasası çerçevesinde gecikme zammı ile birlikte ödemek zorundadır.

(4)      Bu Yasanın 42/2002 ve 12/2005 sayılı değişiklikleri ile gecikmiş prim borcu ve gecikme zamlarının ödeme planı çerçevesinde ödenmesi gereken taksitlerini ödememiş sigortalılar bu yükümlülüklerini yerine getirmedikleri sürece bu (Değişiklik) Yasasından yararlanamazlar.

(5)      Bu maddede belirtilen 31.12.2007 tarihi, bu yasanın 4’üncü maddesinin (2) fıkrası kapsamında olan sigortalılar için 31.1.2008 tarihi olarak uygulanır.”

Not:16/2008 sayılı Yasa 03.04.2008 tarihinde  yürürlüğe girdi.

                                         (GEÇİCİ KURALLAR)

Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasasının Geçici 11’inci maddesinin uygulanmasına ilişkin kurallar.

18/2003

       Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasasının Geçici 11’inci maddesinde birikmiş borcun taksitle ödenmesine ve gecikme zammının dondurulmasına ilişkin kuralları 31.12.1999 tarihi itibariyle prim ve gecikme zamlarını ödemiş olup ekonomik kriz nedeniyle 01.01.2000-31.12.2001 devresi için prim borcu bulunanlar hakkında da aynen uygulanır.

Yukarıda öngörülen devrelere yapılacak uygulama için bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak altı aylık yeni bir süre verilir.

Not: 18/2003 sayılı Yasanın yürürlük tarihi 1 Nisan 2003’tür.

Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasasının Geçici 15. maddesinin uygulanmasında ek süre.

16/1976

12/1979

9/1981

43/1982

26/1985

36/1988

14/1990

20/1991

45/1998

22/2001

32/2002

9/2003

18/2003

56/2003

12/2005

Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası kapsamında sigortalı olup 31.12.1982 tarihine kadar prim ve gecikme zammı borçları ödenmiş olanların, 01.01.1990 tarihinden 8 Haziran 2005 tarihine (12/2005 sayılı Değişiklik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihe) kadar birikmiş prim ve gecikme zammı borçlarını, öngörülen ödeme planı çerçevesinde ödenmesine imkan tanıyan adı geçen Yasanın Geçici 15. maddesinin (1)’inci fıkrasının son paragrafında öngörülen altı aylık süreye hitam tarihi (8 Aralık 2005 tarihi) itibariyle altı aylık yeni bir süre verilir ve ek süre içerisinde öngörülen ödemeleri gerçekleştirenler de ödeme planının diğer kurallarından faydalanılırlar.

Not: 8/2006 sayılı yasanın yürürlük tarihi 25 Ocak 2006’dır

16/1976

12/1979

9/1981

43/1982

26/1985

36/1988

14/1990

20/1991

45/1998

22/2001

32/2002

9/2003

18/2003

56/2003

12/2005

8/2006

3.

       Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası kapsamında sigortalı olup 31.12.1989 tarihine kadar prim ve gecikme zammı borçları ödenmiş olanların, 01.01.1990 tarihinde 8 Haziran 2005 tarihine (12/2005 sayılı Değişiklik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihe) kadar birikmiş prim ve gecikme zammı borçlarını, öngörülen ödeme planı çerçevesinde ödemesine imkan tanıyan adı geçen yasanın Geçici 15. maddesinin (1). Fıkrasının son paragrafında öngörülen ve Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar (Geçici Kurallar) Yasası ile de altı ay uzatılan süreye,  bu Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak  beş aylık yeni bir süre verilir. Bu süre içerisinde öngörülen ödemeleri gerçekleştirenler de ödeme planının diğer kurallarından aynen faydalanırlar.

Not: 62/2006 sayılı yasa 14.11.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi.

1 Kasım 2009 tarihinden önce feragatleri nedeniyle yaşlılık aylıkları başvuru tarihlerinden sonraki aydan itibaren bağlanmış olan sigortalılara Sosyal Sigortalar Dairesine 1 Mayıs 2010 tarihine kadar şahsen başvurmaları halinde, işten ayrılmalarını takip eden günden itibaren ödenmemiş olan yaşlılık aylıkları ödenir.

Bölüm XX

SON KURALLAR

Bu Yasanın 4. maddesinin (3) ve (4). fıkraları kapsamına girenler hakkında 6, 7, 9, 19, 27, 28, 29, 30, 32, 39, 56, 62, 64, 68,73, 85, 86, 96, 97, 98, 104, 110, 115 ve geçici 2. maddeler kuralları kıyas yoluyla uygulanır.

Tarife ve Tüzükler

24, 20/1991

İşsizlik Sigortası uygulamalarında izlenecek  usul ve şekiller ile ilgili daireler ve servisler arasında görev ve hizmet ilişkileri.

Daire Müdürlüğünce hazırlanıp Bakanlıkça onaylanacak tarifelerle aşağıdaki konular düzenlenebilir:

4. maddenin (3) ve (4). fıkraları kapsamında sayılanlar hakkında hangi bölge sınırları  içinde hangi faaliyet kollarında  veya işyerlerinde hangi sabit ve gezici işlerde veya mesleklerde, hangi tarihten itibaren, hangi sigorta kolları itibariyle  uygulanmaya  başlayacağı ve uygulamalarda tedahül edebilecek bu tarihlerden hangilerinin nazara alınacağı Bakanlığın önerisi üzerine Bakanlar Kurulu’nca kararlaştırılır.

Uygulama zamanı

71,9/1981

Yasanın 87, 88, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138,139, 140, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 149,  150, 151, 152, 153,154, 156, 157, 160, 161 ve geçici 5. ve 7. maddeleri kuralları 1 Haziran 1977  tarihinden itibaren uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan mevzuat

Fasıl 354

(31/56 ve 32/58) ,23/1961

Fasıl 188

84/1962

72,9/1981

16 Ağustos 1960 tarihli Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasına uygun olarak 21 Aralık 1963 tarihine kadar uygulanmış ve mer’i bulunan Sosyal  Sigorta Kanunu ve İşçi Tazminat Kanunu bu Yasanın  yürürlük tarihinden  itibaren yürürlükten kalkar.

Ancak, bu Yasada belirtilen veya belirtilmeyen   Sosyal Sigortalar mahiyetinde halen.cari mevzuatın bu Yasaya  aykırı olmayan  kuralları, yenileri çıkarılıncaya kadar veya bu Yasanın  uygulanamadığı ölçüde ve sürede yürürlükte kalır.  Bu kuralların uygulamalarında öncelikle, bu Yasa kurallarına kıyasen uygunluğu sigortalıların yararları yönünde nazara alınır.

Yürürlükten Kaldırma ve Koruma 48/09

51/2009

2/2010

Bu (Değişiklik) Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak, Sosyal Sigorta Gecikme Zammı Oranlarının Yeniden Düzenlenmesine İlişkin Yasa ile Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasasının Geçici 8’inci Maddesinin (4)’üncü Fıkrasında Düzenlenmiş Olan Aylık ve Gelirlerin Yükseltilmesinin Yeniden Düzenlenmesine İlişkin Yasa, bu Yasalar altında yapılan işlemlere halel gelmeksizin yürürlükten kaldırılırlar.

Bu Yasayı Bakanlar Kurulu yürütür.

Bu Yasa Resmi Gazetede yayınını izleyen ay başından itibaren yürürlüğe girer.

Hak

Sahibi

İçin

3 ve daha fazla

kişi için

Malûllük

Yaşlılık

Dulluk

Yetimlik

2634

2634

2634

1800

1054

1054

1054

—-

1582

1582

1582

—-

2108

2108

2108

—-

ÖDENEK

ÇEŞİDİ

Hak

Sahibi

İçin

1 kişi

için

2 kişi

için

Sürekli tam veya

Kısmi

İŞ GÖRMEZLİK

DERECESİ

%

90

80

70

60

50

40

30

20

2910

2586

2264

1940

1616

1294

970

648

950

844

738

634

528

422

318

212

1424

1266

1108

950

792

634

476

318

1898

1688

1476

1266

1054

844

634

422

Hak

Sahibi

İçin

3 ve daha fazla

kişi için

Malûllük

Yaşlılık

Dulluk

Yetimlik

1317

1317

1317

900

527

527

527

—-

791

791

791

—-

1054

1054

1054

—-

ÖDENEK

ÇEŞİDİ

Hak

Sahibi

İçin

1 kişi

için

2 kişi

için

Sürekli tam veya

Kısmi

İŞ GÖRMEZLİK

DERECESİ

%

90

80

70

60

50

40

30

20

1455

1293

1132

970

808

647

485

324

475

422

369

317

264

211

159

106

712

633

554

475

396

317

238

159

949

844

738

633

527

422

317

211

Personel Mevki ve Memuriyet Kadroları

( YENİ KURULUŞ OLARAK İHTİYAÇ VE TAHSİS )

ÜNVANI

YEREL KURULUŞLAR

Sosyal Sigortalar

Dairesi

27

25-26

25-26

23

24

24

24

23

20

20

19

13

23

20

20

19

17

17

17

16

16

16

16

15

15

15

13

13

13

12

9

8

7

7

Sosyal Sigortalar Dairesi Müdürü

Sosyal Sigortalar Daire Yard.

Muhasebe Müdürü

Muhasebe Müdür Yardımcısı

Aktuarya ve İstatistik İşleri Müdürü

Hukuk İşleri Müdürü

Sigorta İşleri Müdürü

Sigorta İşleri Müdür Yardımcısı

Muhasebeci

Personel ve İdari İşler Müdürü

İdare Meclisi Büro Şefi

Sekreter – Steno- Daktilograf

Sosyal Sigorta Şube Müdürü

Sosyal Sigorta Şube Müdür Yardımcısı

Sosyal Sigorta Şube Müfettişi

Sosyal Sigorta Büro Müdürü

İşveren Servis Şefi

Sigorta Servis Şefi

İşveren – Sigorta Servis Şefi

İşveren Memuru

Bordro Kontrol Memuru

Sigortalar Memuru

Muhasebe Memuru

Makine ve Hesap Kartı Memuru

Teftiş Raporları Takip Memuru

Evrak ve Arşiv – Dosya Memuru

Veznedar

Veznedar Yard. ve Sigorta memuru

Malzeme ve Ayniyat Ambargo Memuru

Memur

Daktilograf-Sekreter

Şoför ( Teknisyen)

Odacı-Hademe

Bekçi

1

2

1

1

1

1

1

4

1

1

1

2

10

8

6

2

5

2

5

8

2

3

2

1

1

6

1

1

2

2

4

2

1

1

1

2

2

1

1

5

1

1

2

2

3

1

1

1

1

2

1

1

1

4

1

1

1

2

3

1

1

1

1

2

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

1

1

1

1

1

4

1

1

1

2

3

3

15

3

3

3

3

8

9

23

8

6

2

12

6

6

2

8

18

2

10

2